Een vast contract is de beste manier van Erkennen en Waarderen
Het Erkennen en Waarderen-programma is al vier jaar onderweg, en men is nog altijd bezig met het uitbouwen van plannen en het implementeren van beleid. Als onderdeel daarvan werd in Utrecht het derde Erkennen en Waarderen-festival georganiseerd om kennis en iedereen uit te wisselen. Kim Huijpen, programmamanager van UNL, zei te hopen dat iedereen zich “vrij en veilig voelt om hun mening te geven over Erkennen en Waarderen. Maar ook vooral zorgen te delen, als die er zijn.”
De meest waardevolle erkenning en waardering
In Hieke Huistra, wetenschapshistoricus in de geschiedenis van de geneeskunde aan de Universiteit Utrecht, diende zich inderdaad iemand met zorgen aan. In een gesproken column plaatse zij de kanttekening dat Erkennen en Waarderen ook gaat over kleine alledaagse dingen. “De meeste waardevolle waarderingen die ik als academicus heb gehad, kwamen van studenten of van collega’s die werk van mij hadden gelezen. Of van iemand die mij mailt en dankbaar is voor de column die ik in de krant geschreven heb. Dit zijn allemaal kleine blijken van waardering waarvan ik hoop dat iedereen die ontvangt en zelf ook uitdeelt.”
In de maand april doet ScienceGuide onderzoek naar de ervaringen met en opvattingen over het Erkennen en Waarderen-programma. Alle wetenschappers van universiteiten en kennisinstellingen worden uitgenodigd de enquête in te vullen. Klik hier voor de enquête (en hier voor de Engelstalige versie).
Ook het uitspreken tegen de aantasting van de academische vrijheid hoort bij Erkennen en Waarderen, aldus Huistra. Daarbij verwees ze naar de zaak van Susanne Täuber van de Rijksuniversiteit Groningen.
Deze complimenten zijn ook niets waard
Deze kleine, waardevolle elementen kunnen vanuit een ander perspectief ook waardeloos zijn, zo zei de Trouw-columnist. “Aan de andere kant zijn dergelijke complimenten ook niets waard, want je kunt er niet je maandelijkse rekeningen mee betalen. En met een Docent van het Jaar-prijs kun je niet naar de bank gaan om een hypotheek aan te vragen voor de aankoop van een huis.”
Bij Erkennen en Waarderen van wetenschappers gaat het allereerst en bovenal om baanzekerheid, zo stelde de Utrechtse onderzoeker. “De beste manier om iemand te waarderen in de wetenschap, is een vast contract met een stabiel inkomen”, zei ze. “Mijn ervaring is dat het krijgen van een vast contract cruciaal is. Niet alleen om ervoor te zorgen dat je genoeg geld en stabiliteit hebt in je persoonlijke leven, maar ook om te bewijzen dat je tot de academische gemeenschap behoort.”
Degenen die tegenspreken dat een vast contract het belangrijkste in de wetenschap is, zijn opvallend vaak mensen die zelf al een vast contract hebben, voegde ze daaraan toe.
Echt ruimte voor ieders talent
Wie wil dat de ideeën van Erkennen en Waarderen echt onderdeel worden van de academische cultuur, moet daar verandering brengen. “We kunnen onderwijsprijzen, Open Science-beurzen of outreach-prijzen toekennen zoveel we willen, maar als we onze vaste contracten vooral op onderzoeksprestaties geven en dus aan een select gezelschap, dan maken we niet echt ruimte voor ieders talent.”
Tot zover de kritische noten bij de opening van het festival. Een andere aanwezige was de minister van OCW, Robbert Dijkgraaf, die vanaf zijn aantreden enthousiast is over Erkennen en Waarderen. Dijkgraaf zei dat veel van zijn “collega-ministers in het buitenland jaloers kijken naar wat er hier in Nederland gebeurt. Ik heb het gevoel dat wij hier in Nederland vooroplopen.”
Je moet dit internationaal doen
De minister zei het programma te ondersteunen om het juist ook internationaal te laten landen “We ondersteunen het ook financieel om deze verandering teweeg te brengen. Dat kan ons ook helpen om het breder op de Europese en internationale agenda te zetten. De academische gemeenschap is een internationale gemeenschap, dus het heeft ook geen zin om alleen hier in Nederland de cultuur te veranderen. Je moet dat internationaal doen.”
Nu mist Nederland nog veel talent, aldus de minister. Daarbij gaat het niet om inclusie maar juist om expansie, zo had hij eerder van een collega in Amerika gehoord. “Het gaat er niet om of je in het systeem past, maar of het systeem zich aan jou aanpast. Als dat niet gebeurt, dan mis een systeem veel talent. Het kan dan gaan om geslacht of wetenschappers van kleur.”
Weinig aandacht voor jongeren
Daar is nog winst te behalen, vond Charisma Hehakaya, onderzoeker aan het UMC Utrecht. Volgens haar is er nog gebrek aan aandacht voor de jonge academicus in het Erkennen en Waarderen-programma. “Als ik het jaarverslag van het programma Erkennen en Waarderen of de nieuwe Road Map lees, dan lees ik nog heel weinig over de rol van jonge academici. Dat vind ik persoonlijk een groot gemis.”
Jonge academici zijn tevens onvoldoende vertegenwoordigd in de stuurgroep, zo zei Hehakaya. “Ik weet dat De Jonge Akademie van de KNAW wel in de stuurgroep van Erkennen en Waarderen, zit, maar ik vraag mij af of dat wel een goede afspiegeling is van jonge academici. Ik zou willen dat bijvoorbeeld het Promovendi Netwerk Nederland in de stuurgroep zou zitten, evenals PostdocNL, maar daar zie ik nu niks van.”
