Het BSA heeft vooral slechte kanten
Het Bindend Studie Advies (BSA) is al meer dan tien jaar een bekend fenomeen voor eerstejaarsstudenten op hoger-onderwijsinstellingen. De implementatie van dit gevreesde middel wordt vaak goedgepraat met verhalen over de studievoortgang, ook wel ‘studierendement’ genoemd. Rendement, een woord dat voorheen vooral gebruikt werd als het ging over de ‘opbrengst van een economische activiteit’, wordt door bestuurders van hoger onderwijsinstellingen blijkbaar erg belangrijk gevonden.
Hoewel de financiële prikkels waarmee hoger-onderwijsinstellingen door het huidige financieringsstelsel te maken krijgen dit ‘rendementsdenken’ goed kunnen verklaren, valt een maatregel zoals het BSA absoluut niet te rechtvaardigen. Daarvoor veroorzaakt het te veel ellende en is het te weinig doelmatig.
Schade aan persoonlijke ontwikkeling
Het BSA is allereerst een belangrijke bron van stress voor eerstejaarsstudenten, zo wordt inmiddels ook erkend door minister Dijkgraaf. Deze studenten staan aan het begin van een nieuwe levensfase, moeten wennen aan studeren, een sociaal netwerk opbouwen, en hebben naast een 40-urige studieweek meestal ook nog een of meerdere bijbanen. Het Bindend Studie Advies voert de druk verder op, door hen te dwingen in het eerste jaar een groot deel van hun studiepunten te halen.
De nieuwsbrief is exclusief toegankelijk voor medewerkers van onze partners.
Deze druk gaat niet alleen ten koste van het welzijn van de studenten, maar ook van hun persoonlijke ontwikkeling. Zoals Edwin van Meerkerk tijdens een toespraak op de Radboud Universiteit zei, doen studenten veel belangrijke vaardigheden vooral buiten hun studie op. Het bekijken van complexe problemen vanuit verschillende invalshoeken en het delen van inzichten leren studenten vooral door bijbanen, een bestuursjaar bij een studievereniging of ervaring in de medezeggenschapsraad.
Onnodig papierwerk en tijdverspilling
Rendementsmaatregelen zoals het BSA belemmeren bovendien niet alleen de persoonlijke ontwikkeling van studenten, maar zorgen ook voor onnodig papierwerk en tijdverspilling. Een student die na een bewuste studiekeuze minimaal tweeduizend euro heeft neergelegd en tien maanden heeft gestudeerd, zal zich over het algemeen niet zomaar neerleggen bij een negatief BSA. Studenten die in beroep gaan, moeten zich melden bij de examencommissie, die aan de hand van verklaringen van de student en eventuele betrokkenen zoals diens psycholoog of studieadviseur een besluit moet nemen.
Na al dat papierwerk is het bovendien niet eens zeker of een student met een reden die formeel legitiem wordt geacht, daadwerkelijk uitstel van het BSA krijgt. Een student die problemen ondervindt, moet dat namelijk snel aangeven. Wanneer iemand ernstige gezondheidsklachten heeft, maar de studieadviseur hier pas vlak voor het einde van het studiejaar van op de hoogte is gesteld, loopt de student nog steeds het risico om van de opleiding gestuurd te worden.
BSA meet niet wat het zou moeten meten
Tegenover deze problemen staat slechts een klein voordeel: het verhogen van het studierendement. Hoewel sommige onderzoeken hebben aangetoond dat het BSA zorgt voor een grotere groep studenten die een opleiding binnen vier jaar na de start afrondt, valt moeilijk te beargumenteren dat het BSA ook de match tussen student en opleiding ten goede komt. Aan een negatief studieadvies kunnen namelijk allerlei redenen ten grondslag liggen, die niks te maken hebben met de mate waarin een student de juiste studiekeuze heeft gemaakt.
In de maand april doet ScienceGuide onderzoek naar de ervaringen met en opvattingen over het Erkennen en Waarderen-programma. Alle wetenschappers van universiteiten en kennisinstellingen worden uitgenodigd de enquête in te vullen. Klik hier voor de enquête (en hier voor de Engelstalige versie).
Studenten die door het woningtekort vaak moeten verhuizen en het lastig vinden om zich in hun nieuwe stad thuis te voelen, veel moeite moeten steken in het opbouwen van een sociaal netwerk of wat meer tijd nodig hebben om zich aan te passen aan de lesmethodes in het hoger onderwijs, kunnen een fantastische studiekeuze hebben gemaakt. Toch lopen zij een hoog risico niet aan de BSA-norm te voldoen. Als zij van hun opleiding worden gestuurd, zullen zij het bij hun volgende studie wellicht beter doen omdat zij inmiddels gewend zijn aan het studentenleven, maar moeten het dan wel doen met een studie die eigenlijk de tweede keus was.
In plaats van een bindend studieadvies zou intensieve persoonlijke begeleiding door studieadviseurs veel nuttiger zijn. Wanneer studenten weinig studiepunten halen, kan hen worden gevraagd om een studieplan op te stellen en met een studieadviseur in gesprek te gaan. Zo worden studenten gestimuleerd om al vroeg in hun studie na te denken over hun studievoortgang. Daarnaast is een studieadviseur sneller op de hoogte van eventuele problemen.
Nadelen BSA wegen niet op tegen voordelen
Totdat het BSA wordt vervangen door een niet-bindend advies en een gesprek met de studieadviseur, zal het blijven zorgen voor ellende. Tegenover die ellende staat bovendien weinig goeds. Het enige voordeel van het BSA is, en zelfs daar valt over te twisten, het verhogen van het studierendement. Wanneer we dit rendementsdenken loslaten, bijvoorbeeld door te kiezen voor een ander financieringsstelsel, blijft ook van dit minieme voordeel weinig over.
ASVA is de Amsterdamse studentenvakbond die opkomt voor de ruim 100.000 Amsterdamse studenten. Wij houden ons bezig met onderwijs, studentenhuisvesting en studentenwelzijn.
