Eenzaam aan de top? Van exclusieve naar inclusieve procedures voor de Summit-grant
Via het eenmalige Summit-programma heeft wetenschapsfinancier NWO 188 miljoen euro klaargelegd om te investeren in de top van de Nederlandse wetenschap. Met deze Summit-grant uit de koker van minister Dijkgraaf probeert NWO meer geld vrij te maken voor bestaande consortia “die in bestaande samenwerking bewezen hebben dat zij tot de absolute wereldtop behoren of (…) de sprong naar de absolute wereldtop met deze financiering kunnen maken”.
Deelname aan Summit is uiterst exclusief. In aanmerking komende consortia zijn reeds ruim voor het opengaan van de aanvraagronde getipt door NWO, en universiteiten en instellingen mogen slechts twee van deze consortia voordragen voor de strijd om beurzen van ongeveer 30 miljoen euro. Met andere woorden, NWO wil heel veel geld geven aan bestaande consortia die in het verleden al heel veel geld hebben ontvangen.
Ter vergelijking: de gehele Vernieuwingsimpuls in 2021 had een budget van 160 miljoen euro.
Zo werkt de call voor de Summit-grant
NWO vraagt universiteiten en instituten om hun twee meest kansrijke consortia voor te dragen. Die mogen een preproposal uitwerken. Uit alle voordrachten kiest de commissie vijftien onderzoeksgroepen die een voorstel mogen uitwerken tot een full proposal. Deze winnaars van winnaars strijden daarna om 6 à 7 grants van ongeveer 30 miljoen euro per stuk.
In de maand april doet ScienceGuide onderzoek naar de ervaringen met en opvattingen over het Erkennen en Waarderen-programma. Alle wetenschappers van universiteiten en kennisinstellingen worden uitgenodigd de enquête in te vullen. Klik hier voor de enquête (en hier voor de Engelstalige versie).
In dit proces worden de preproposals en de volledige aanvragen enkel beoordeeld door de aangestelde Summit-commissie. De aanvragen zullen niet worden gestuurd naar externe (lees: onafhankelijke) beoordelaars.
Voordelen en nadelen Summit-grant
Er valt iets te zeggen voor het belonen van succes. Succesvolle consortia zijn immers succesvol omdat ze bestaan uit actieve, productieve wetenschappers met indrukwekkende CV’s. Het zou inefficiënt zijn om deze klasbakken bij hun onderzoek weg te houden door hen veel tijd en energie te laten steken in het schrijven van allerhande (inter)nationale aanvraagprocedures.
Niettemin heeft deze opzet potentieel nare bijwerkingen. Ten eerste treedt hier het Mattheus-effect op. Het Mattheus-effect, waarvoor de afgelopen tien jaar veel aandacht was, duidt situaties aan waarin winnaars vanwege hun winst nog meer gaan winnen. Daar wilden we in de wetenschap juist vanaf, want onderzoek laat zien dat succes in de wetenschap vaker wordt bepaald door willekeur of andere factoren dan door de kwaliteiten van een individuele onderzoeker.
Ook de obscure, kwetsbare en niet-transparante selectieprocedure van de Summit-call verbaast ons. Is het wenselijk om de voorselectie van onderzoeksgroepen aan universiteitsbesturen over te laten? Soortgelijke vragen hebben we bij de vorming van de Summit-beoordelingscommissie. Hoe kan zo’n commissie onafhankelijkheid waarborgen in de eerste en tweede ronde van aanvragen?
Sluiten we nu geen ‘wereldtop’ uit?
In de huidige wetenschap, waar het Erkennen en Waarderen-programma een steeds prominentere plaats krijgt, is het definiëren van ‘wereldtop’ helemaal niet zo eenvoudig. Wetenschap is immers veel meer dan publiceren in tijdschriften met een grote reputatie.
De wekelijkse nieuwsbrief is nog korte tijd gratis te ontvangen. De voorwaarden vindt u hier.
Mochten we wel een heldere definitie van ‘wereldtop’ hebben, dan is de kans groot dat daarbinnen ook onderzoek valt van groepen die gefinancierd zijn door bijvoorbeeld de persoonlijke beurzen van de ERC of NWO’s eigen Vernieuwingsimpuls. Dan is de vraag waarom die groepen worden uitgesloten van onafhankelijke deelname aan de Summit-call.
Hoe zou het beter kunnen?
Wij denken dat dit anders en eerlijker kan. Hieronder noemen we een aantal gemakkelijk te implementeren interventies die het huidige voorstel kunnen verbeteren.
1) Verbeter de transparantie. Nu zijn de selectieprocedures vaag en kwetsbaar voor bias en vooringenomenheid. Meer transparantie is nodig om de verdeling van zo veel onderzoeksgeld te rechtvaardigen. Dit past prima in de Open Science-beweging. Hoe ziet dat er dan uit?
- Zorg voor een volledig transparante procedure waarin alle deelnemers/aanvragers hun voorstel transparant publiceren;
- Maak de beoordelingsrapporten openbaar;
- Wees transparant over de argumentatie in de besluitvorming over de selectie van teams en het toekennen van geld;
- Maak duidelijk waarom sommige teams het geld niet krijgen en andere wel. Voor meer informatie over transparantie binnen onderzoeksfinanciers, zie deze twee artikelen (link en link).
- Transparantie zou ook middels loting kunnen worden bereikt, maar dat heeft vooralsnog geen draagvlak binnen NWO.
2) Het is nu erg exclusief, terwijl NWO als missie heeft om de wetenschap inclusiever te maken. Laat iedere onderzoeksgroep die zichzelf als wereldtop beschouwt een vooraanvraag indienen.
3) Zorg ervoor dat het verplicht wordt om een belangrijk deel van het verworven onderzoeksgeld te investeren in langdurige of vaste aanstellingen van jonge, talentvolle onderzoekers. Betrek hen als mede-aanvrager, zodat de nieuwe generatie onderzoekers verantwoordelijk worden voor een deel van het geld. Zo creëer je rust in het onderzoeksbestel – een belangrijke ambitie van onze minister en een potentieel doel van deze Summit-grant.
Zou het mogelijk zijn dat NWO deze procedure gaat herzien?
Het is eenzaam aan de top. Wij beginnen ook te watertanden bij het immense budget van het Summit-programma en roepen NWO op de ronde te openen voor elk consortium dat meent wereldtop te zijn of tegen die wereldtop aan schuurt. Wij hopen dat NWO deze procedure nogmaals tegen het licht wil houden om de procedures transparanter, eerlijker en rigoureuzer te maken.
Wij zijn altijd bereid om mee te denken over het verbeteren van een dergelijke procedure of onderdeel te worden van de commissie die dit zou doen. Dan kunnen wij tenminste gerustgesteld in het basecamp achterblijven, in de hoop ooit zelf de eenzame top te mogen bereiken.
Alle auteurs zijn lid van De Jonge Akademie. Dit artikel is geschreven op persoonlijke titel.
