‘End fossil’: universiteitsbestuurders reageren met dialoog of wapenstok
Uit alles blijkt dat grote bedrijven uit de fossiele industrie de energietransitie niet aanjagen. Wetenschappers en instellingen die toch samenwerken met deze bedrijven, helpen hen niettemin aan een ‘groen’ imago, zo betoogde Guus Dix van de Universiteit Twente onlangs.
Voor de internationale beweging ‘End Fossil’ is duidelijk wat daartoe moet gebeuren: “Wij zullen de dagelijkse gang van zaken in de samenleving verstoren door te roepen dat ons huis in brand staat. We zullen scholen en universiteiten platleggen om gehoor te krijgen voor onze eisen, en tegelijk laten zien dat een andere wereld mogelijk is”, staat op hun website te lezen.
Afgelopen week werd duidelijk hoe verstoringen eruitzien. Bij de Universiteit Utrecht, de Erasmus Universiteit, de TU Delft en de TU Eindhoven werden delen van universiteitsgebouwen door studenten bezet. De VU heeft reeds besloten de banden met fossiele bedrijven te verbreken.
UU-bestuurders in gesprek
De reacties van bestuurders verschilden sterk. De bestuurders van de Universiteit Utrecht, die als voornaamste eisen kregen voorgelegd om het begrip ‘klimaatnoodtoestand’ te gebruiken en fossiele bedrijven te weren bij bijvoorbeeld carrièredagen of –beurzen, gingen meermaals in gesprek met de protesterende studenten. Universiteitsblad DUB hield een liveblog bij.
De nieuwsbrief is exclusief toegankelijk voor medewerkers van onze partners.
Daarbij werd de eerste eis ingewilligd, wat overigens nog niet naar tevredenheid van de studenten was. De UU zal de banden met Shell nog niet verbreken, vertelde rector Henk Kummeling aan DUB, “maar als de energietransitie niet snel genoeg gaat, dan wel.”
Vijf stoere mannen en een wapenstok
Bij andere universiteiten was de sfeer minder gemoedelijk. Zo omringde Annelien Bredenoord, rector van de Erasmus Universiteit en Eerste Kamerlid namens D66, zich met enkele gewichtige mannen toen een journalist haar kritische vragen stelde, waarop ze weigerde antwoord te geven. “Ik vind jullie methode niet zo sjiek”, was haar verklaring. Het bestuurscollege van de Erasmus liet protesterende studenten door de politie naar buiten slepen.
“Vijf stoere mannen als beveiliging en straks de wapenstok van de politie”, stelde de journalist vast. Dat vond Bredenoord maar ‘flauw’.
EUR-hoogleraar Willem Schinkel begreep wel waarom de bestuurders de politie inschakelden. “De Erasmus Universiteit is zo corporate dat ze bij alles wat buiten het normale valt meteen denken: ‘dan geweld’”, duidde hij. In hem hadden de protesterende studenten wel een vriend. “Onze universiteit spuugt jaarlijks duizenden stropdasmannetjes uit die de managers worden die de bestaande orde reproduceren. Dat is gewoon een onhoudbare toestand.”
TU/e-bestuursvoorzitter maakt vuile handen
De actie bij de TU Eindhoven, waar slechts twee vergaderkamers door protesterende studenten werden bezet, zal nog het meest de wenkbrauwen doen fronsen. Ook daar werden protesterende studenten hardhandig aangepakt, maar niet alleen door armen- en benentrekkende beveiligers. TU/e-bestuursvoorzitter Robert-Jan Smits hielp een handje mee, getuige een videofragment dat op Twitter werd gedeeld.
In 2018 liet Smits nog optekenen dat de wetenschap, als deel van de samenleving, verantwoordelijkheid heeft richting deze samenleving. “We zien dat burgers steeds mondiger worden en vragen stellen bij wat er onderzocht wordt. Ik vind dat de burger daar recht op heeft en dat het dus een belangrijke verplichting is dat de wetenschappelijke wereld daar verantwoording over aflegt”, zei hij destijds.
VVD vindt dat Shell ‘gecanceld’ wordt
Waar het gedrag van Smits en het inschakelen van de politie tot veel ophef leidde en de onvrede versterkte, houdt VVD-Kamerlid Hatte van der Woude er een geheel eigen lezing van de gebeurtenissen op na. Ze vindt dat de acties van de protesterende groepen de academische vrijheid van studenten met andere opvattingen beknotten, aldus het Reformatorisch Dagblad. “Dan ben je anderen aan het beperken en daar gruw ik van als liberaal”, laat Van der Woude optekenen, die het ‘academisch relevant’ acht om Shell met studenten te bezoeken en ‘het te hebben’ over de energietransitie.
Het Kamerlid laat zich niet uit over de behandeling van de protesterende studenten en de bekende onwil van fossiele bedrijven zoals Shell om de energietransitie werkelijk aan te jagen. Sterker nog, Shell heeft in Van der Woude een bondgenoot. “De vakgroep Geoscience van de TU Delft heeft een rechte rug en laat zich niet bang maken door klimaatactivisten. Top!”, twitterde ze na een bericht van Trouw daarover. “Cancellen van bedrijven bedreigt onze wetenschap en academische vrijheid. Voor de energietransitie zijn bedrijven als Shell hard nodig.”
