VVD ruilt kennisgeld Groeifonds in voor fossiel belastingvoordeel
Deze week debatteert de Kamer over de begroting van 2024 tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen. Punt van debat is onder meer het per 1 januari terugdraaien van de accijnsverlaging op brandstof, die was ingesteld toen de oorlog in Oekraïne de olieprijzen explosief deed stijgen. De fractievoorzitter van de VVD, Sophie Hermans, dient deze week bij de Algemene Politieke Beschouwingen dit voorstel in en daar is volgens de NOS een Kamermeerderheid voor.
Het benodigde geld moet komen uit het Nationaal Groeifonds. Dit fonds werd in 2020 opgericht en was bedoeld om het groeivermogen van Nederland te versterken door projecten te financieren op het gebied van kennis, innovatie, onderwijs en vergroening van de economie. Bedrijven, kennisinstellingen of consortia kunnen bij het Groeifonds aanvragen indienen, die vervolgens beoordeeld worden door een commissie. Die commissie kijkt of de plannen uitvoerbaar zijn en daadwerkelijk bijdragen aan het verdienvermogen van Nederland.
Groeifonds gebruikt om rekening bij de pomp te verlagen
Uit het Groeifonds zijn al miljarden verdeeld voor een leven lang leren, innovaties in de klas en meer techniekonderwijs, maar ook voor innovatie in het bedrijfsleven. Toch moet er nog een deel van het geld verdeeld worden, wat de VVD nu wil inzetten om de rekening bij de pomp te verlagen. In totaal was er 20 miljard euro beschikbaar in het Groeifonds, maar dat budget blijkt nu – niets voor het eerst – minder te gaan worden.
Dit is namelijk niet de eerste keer dat er geld uit het Groeifonds wordt ingezet om cadeautjes uit te delen tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen. Vorig jaar kregen automobilisten ook al een cadeau van de Kamer tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen, toen op voorstel van de SGP de Westerscheldetunnel tolvrij werd gemaakt. Dat kostte toen 340 miljoen euro.
Al vaker is het Groeifonds geplunderd
Aan de linkerzijde van de Kamer is er al geruime tijd ergernis over die gang van zaken. Met deze nieuwe en meer omvangrijke plundering van het Groeifonds dreigt er een einde te komen aan dit fonds. Vorig jaar deden partijen ook tal van voorstellen om op korte termijn de koopkracht van burgers te versterken door geld te gebruiken uit het Groeifonds.
Minister-president Mark Rutte waarschuwde toen ook al dat het Groeifonds geen ‘graaifonds’ moet worden. Hij sprak van oneigenlijk gebruik van het Groeifonds door het in te zetten voor koopkrachtreparatie, maar bood niet veel verzet.
‘Flopke-Wiebes-fonds’
Een paar maanden later stelde de fractievoorzitter van GroenLinks voor om op deze manier maar helemaal te stoppen met het Groeifonds. Jesse Klaver sprak smalend over het ‘Flopke-Wiebes-fonds’, verwijzend naar de oprichters ervan, Wopke Hoekstra en Eric Wiebes. Hij eiste dat minister van Financiën Kaag het leeghalen van het Groeifonds voor oneigenlijk gebruik direct zou stoppen. “Ik wil gewoon van de minister van Financiën horen dat dit niet meer gaat gebeuren. Het is ook een oproep aan de collega’s om dit soort fondsen daarvoor niet te gebruiken. Laat ik het volgende zeggen: als dat een volgende keer namelijk weer gebeurt, dan is dat wat ons betreft het einde van zo’n Groeifonds. We hebben er dan helemaal niets aan. Dat is niet waar het voor is bedoeld, en dan moeten we er gewoon mee stoppen.”
Minister Kaag vond het ook onwenselijk dat het Groeifonds voor incidentele uitgaven wordt gebruikt, maar wilde er ook geen hek omheen plaatsen. Zij moest überhaupt nog zien of het Groeifonds wel een lang leven beschoren was. Daarin lijkt dit nieuwe incident haar gelijk te geven.
