Nieuw Sociaal Contract wil bachelors weer allemaal in het Nederlands
Het is de laatste, maar tevens de potentieel grootste partij die met een verkiezingsprogramma komt: Nieuw Sociaal Contract. De partij van voorman Pieter Omtzigt besteedt daarin veel aandacht aan het hoger onderwijs en migratie. Zo moeten er allereerst regionaal afspraken worden gemaakt over de instroom van studenten, zegt NSC. “De instroom van buitenlandse studenten wordt gerelateerd aan de beschikbare capaciteit aan woonruimte en opleidingsplaatsen in studentensteden. Hierbij kan worden gedifferentieerd naar regio en naar sector.”
Wat NSC betreft blijft het voor tekortsectoren wel mogelijk om internationaal talent aan te trekken, hoewel die niet gevrijwaard blijven van het Nederlands. “In enkele sectoren is het van belang om internationaal talent aan ons land te binden; hiermee wordt rekening gehouden bij het maken van afspraken. Opleidingen in het hoger onderwijs worden standaard weer grotendeels in de Nederlandse taal aangeboden; ook dit zal het aantal internationale studenten verminderen. Uitzonderingen voor bepaalde studies blijven mogelijk”, staat in het programma.
Ook in de Engelstalige master aandacht voor het Nederlands
Als buitenlandse studenten Nederlands leren spreken, zijn zij beter toegerust om in Nederland te werken en een bijdrage te leveren aan de samenleving, zo is de gedachte van de nieuwe partij. “Ook bij die uitzonderingen krijgt Nederlands een plek in het curriculum, zodat studenten ook deel gaan uitmaken van de Nederlandse samenleving”, schrijven zij daarom.
Omtzigt maakt in de Kamer al langer een punt van de aanzuigende werking die de Nederlandse studiefinanciering heeft op Europese studenten. Mede hierdoor bestaat het aantal eerstejaarsstudenten voor veertig procent uit buitenlandse studenten, zo stelt NSC. De partij wil daarom een wachttijd instellen voor het recht op een studiebeurs. De regels in de Europese Unie moeten dan zodanig worden aangepast dat EU-studenten pas bij veel meer werkuren recht krijgen op een Nederlandse studiebeurs. Daarmee wil NSC ook voorkomen dat buitenlandse studenten een Nederlandse studiebeurs krijgen terwijl ze ook financiële steun van hun eigen regering ontvangen.
Instellingscollegegeld voor internationaal talent gaat fors omhoog
Daarnaast wordt het toch al hoge collegegeld, dat meestal oploopt tot 10.000 euro voor studenten van buiten de EU, significant verhoogd, als het aan NSC ligt. Nu is die prijs kostendekkend, maar de nieuwe partij wil die verder verhogen.
Zoals al eerder deze week bekend werd, wil NSC ook studenten van de pechgeneratie tegemoet komen. “We hebben oog voor de ‘pechgeneratie’ die in de periode van 2015/16 tot 2023/24 een studieschuld heeft opgebouwd dankzij het leenstelsel. Voor deze specifieke groep studenten willen we de rente tien jaar lang zeer laag houden. We bezien de mogelijkheden om deze studenten nog verder tegemoet te komen.” Omtzigt heeft reeds voorgesteld om die verlaging van de rente te betalen door de versobering van de 30%-regeling voor expats.
Capaciteitsbekostiging om internationalisering te remmen
De partij van Omtzigt wil af van het streven om zo veel mogelijk (internationale) studenten aan te trekken en opleidingen aan te bieden. “Dit is het gevolg van de huidige concurrentie en bekostiging op basis van studentenaantallen”, redeneert NSC. “Voor de bekostiging van universitaire en beroepsopleidingen wordt (deels) overgestapt op capaciteitsbekostiging”, zo belooft de partij.
NSC wil de versterking van de eerstegeldstroom van dit kabinet behouden, maar daarnaast gericht investeren in specifieke bètavakgebieden. “Om de positie van Nederland als kennisland te behouden, is een substantieel budget voor fundamenteel wetenschappelijk onderzoek en kennisvalorisatie van belang. We steunen de versterking van de primaire geldstroom (‘sectorgelden’) voor universiteiten en de startersbeurzen om jonge onderzoekers in staat te stellen hun eigen onderzoekslijn uit te bouwen. Samen met de inzet van het bedrijfsleven op het gebied van R&D versterken we onze toppositie in Europa op kennisgebieden zoals fotonica, quantumtechnologie, kunstmatige intelligentie, klimaat- en medische technologie.”
Andere leerstoelen
Daarnaast komt de partij van Omtzigt met een nieuwe onderzoeksagenda voor fiscalisten en sociale wetenschappers. Minder onderzoek naar de winstbelasting en meer onderzoek naar de toeslagen, luidt het credo dat Omtzigt al vaker ten gehore bracht. “Het is onacceptabel dat we veel hoogleraren hebben die zich bezighouden met winstbelasting (vpb), maar geen enkele leerstoel over de toekomst van het toeslagenstelsel”, schrijft NSC in het verkiezingsprogramma. “We versterken het onderzoek dat gericht is op relevante Nederlandse beleidsvraagstukken. Het gaat bijvoorbeeld om sociologische vraagstukken, openbaar bestuur, fiscaliteit en welzijnswerk.”
Tot slot wil Nieuw Sociaal Contract aandacht voor de integriteit van wetenschappers en de gedragscode wetenschappelijke integriteit, die momenteel wordt herzien. “Veel wetenschapsbekostiging vereist dat wetenschappers samenwerken met andere organisaties, zodat onderzoeksresultaten zo veel mogelijk van waarde zijn. Onderzoekers moeten volstrekt transparant zijn wanneer leerstoelen bekostigd worden door bedrijven of een buitenlandse mogendheid, zoals voorgeschreven in de gedragscode. Er komt extra aandacht voor het loket kennisveiligheid en – indien nodig – een meldplicht.”
