Duitsland wil het hoger onderwijs en de wetenschap verder internationaliseren
Terwijl in Nederland een felle discussie woedt over het verminderen van de internationalisering van het hoger onderwijs, willen onze Oosterburen de internationalisering juist verder aanjagen. Zo moet het Duitse hoger onderwijs meer capaciteit krijgen om zich te profileren in het buitenland en daar meer academici en studenten kunnen werven om de reeds geboekte successen verder te verzilveren.
In een recent plan van de Duitse Stoplicht-Coalitie wordt de nadruk gelegd op de essentiële rol van internationalisering in wetenschap en hoger onderwijs.
Het plan onderstreept zowel de zorgen over als de kansen van internationalisering van het hoger onderwijs. Zo hebben geopolitieke spanningen het wereldwijde wetenschappelijke en onderwijslandschap beïnvloed. Met de opkomst van internationale conflicten en economische oorlogsvoering wordt de noodzaak om onderwijs en onderzoek te beschermen tegen externe invloeden en manipulatie steeds groter, zeggen de Duitse regeringspartijen.
Bescherming van academische vrijheden
Een belangrijk onderdeel van de nieuwe inzet rondom internationalisering is de nadruk op de bescherming van academische vrijheden. Volgens de Academic Freedom Index 2023 leeft meer dan de helft van de wereldbevolking in landen waar de academische vrijheid momenteel afneemt. Studenten, intellectuelen en academici worden geïntimideerd, bedreigd, vervolgd en vermoord door autocratische regimes – soms over de landsgrenzen heen.
De wekelijkse nieuwsbrief is nog korte tijd gratis te ontvangen. De voorwaarden vindt u hier.
Daarom heeft Duitsland bijvoorbeeld een nieuwe China-strategie opgesteld. Wetenschappers moeten nu vooraf aantonen dat het onderzoek dat ze met collega’s uit onveilige landen willen doen, geen bedreiging is voor de Duitse staatsveiligheid.
Bevordering van internationale samenwerking
De nadruk van het plan van de Duitse regering ligt echter vooral op het verder uitbouwen van de huidige internationalisering. In zowel Duitsland als de rest van de wereld moet volgens de regering nog meer benadrukt worden dat internationale studenten de geschoolde werknemers van morgen zijn. Investeren in onderwijs en onderzoek speelt een belangrijke rol spelen bij het aantrekken van internationaal geschoolde werknemers.
Daarom moet de zichtbaarheid van de Duitse wetenschap en onderzoek op internationaal niveau verhoogd worden, aldus onze Oosterburen. Het oprichten van Duitse ‘Huizen van wetenschap en innovatie’ in het buitenland moet daarbij helpen: zijmoeten dienen als platforms voor internationale samenwerking op het gebied van onderwijs en wetenschap.
Daarnaast moet er ook meer reclame worden gemaakt en om internationaal talent aan te trekken. De Duitse Nuffic, DAAD, krijgt daartoe extra ontwikkelbudget.
Bovendien moet de bureaucratisch rompslomp worden verminderd bij de afgifte van visa’s op Duitse ambassades voor studenten en academici van buiten de Europese Unie. Er moet daarom een versnelde visumprocedure komen.
Meer Europese samenwerking
Duitse gemeenten en de Deelstaten moeten een gastvrije cultuur met een meertalig aanbod voor internationale studenten en onderzoekers buiten de universiteitscampus creëren, aldus de Duitse regering. Die wil ook meer Europese samenwerking zien op het gebied van wetenschap en onderzoek.
Deze voornemens werden onlangs besproken in de Bondsdag. “Wetenschap is altijd gebaseerd op het samenbrengen van mensen en ideeën uit verschillende culturen. Wetenschap verbreedt de horizonten, en wetenschap verbindt. Wetenschap is een bruggenbouwer en een kompas in tijdens van crisis. We ondersteunen de internationale mobiliteit van de wetenschap, want Brain Circulation draagt bij aan wetenschappelijke excellentie”, zei Kai Gehring van De Groenen. Hij is dan ook blij te zien dat het Duitse hoger onderwijs in het buitenland steeds populairder wordt.
Nog nooit naar de wereld hebben gekeken
Vanuit de oppositie citeerde Monika Grütters van CDU/CSU de grote Duitse ontdekkingsreiziger Alexander von Humboldt: “Het gevaarlijkste wereldbeeld is het wereldbeeld van degenen die nog nooit naar de wereld hebben gekeken.” Zij prees de gelijknamige stichting Von Humboldt in Duitsland, die buitenlandse onderzoekers de mogelijkheid biedt om in Duitsland te komen werken. Door de wereld buiten hun eigen horizon te zien, scherpen al deze buitenlandse academici hun eigen wereldbeeld aan, evenals het wereldbeeld van de Duitsers, aldus Grütters. Dat is volgens haar van niet te onderschatten belang in een tijd en wereld van hernieuwd nationalisme.
De kritiek op de regeringsplannen kwam van de partij Alternative für Deutschland (AdF). De rechtspopulisten waarschuwden dat de verdere uitwerking van het Bologna-proces in Europa, zoals dit plan ook voorstaat, het hoger onderwijs zal standaardiseren. Dat leidt onherroepelijk tot nivellering en teruggang van de kwaliteit van het Duitse hoger onderwijs en bedreigt het Duits als wetenschapstaal, aldus AdF.
