Wie zijn de nieuwe woordvoerders hoger onderwijs?
Er is nog even geduld nodig om hen daadwerkelijk te zien schitteren in de Tweede Kamer, maar in januari, tijdens de begrotingsbehandeling van OCW, worden veel maidenspeeches gehouden. Dit komt door de vele nieuwe gezichten in de commissie voor hoger onderwijs en wetenschap in de Tweede Kamer.
Wie zijn deze nieuwe Kamerleden, wat mogen we verwachten van hun woordvoerderschap en waar hebben ze zelf gestudeerd? De Universiteit van Amsterdam is hofleverancier van hogeronderwijswoordvoerders: de VVD, BBB, D66 en PvdD worden door UvA-alumni vertegenwoordigd. Het hbo levert twee alumni in de onderwijscommissie, namelijk bij de PVV en het CDA.
Reinder Blaauw (PVV)
Een Statenlid uit Groningen mag nu namens de grootste fractie in het parlement het woord voeren over hoger onderwijs. Hij staat voor de uitdaging om de grote schoenen van Harm Beertema te vullen. Zal hij met evenveel enthousiasme en vuur strijden tegen de onderwijspolder, de ‘broodprofeten van het nieuwe leren’, ‘woke’, verengelsing en andere kwesties?
Of zal de PVV, mochten ze een rol krijgen in het nieuwe landsbestuur, een meer bestuurlijke en constructieve houding aannemen? Zullen alle dubieuze uitingen uit het verleden in de inmiddels goedgevulde ijskast van de PVV belanden?
Als een van de weinige hbo’ers in de vaste Kamercommissie voor onderwijs en alumnus van de Hanzehogeschool heeft Blaauw ook de taak om twee derde van de studenten in het hoger onderwijs te vertegenwoordigen.
Claire Martens (VVD)
Als fractievoorzitter van de VVD in Amsterdam zette Martens zich in voor het recht van vrouwen om ongestoord over straat te kunnen. Ook streeft zij ernaar om de begrippen ‘laag-‘ en ‘hoogopgeleid’ definitief uit te bannen.
Hierbij wacht haar nog wel enig evangelisatiewerk binnen haar eigen partij. Bovendien staat zij voor de uitdaging om hoger onderwijs weer een prominent thema binnen de VVD te maken. Haar voorganger, Hatte van der Woude, bekend om haar goed geïnformeerde bijdragen aan het hoger onderwijsdebat, werd door de VVD niet beloond met een hoge plaats op de lijst.
Het is nu aan Claire Martens om de VVD een sterke positie te geven op dit dossier. De nieuwe rechtse samenstelling van de Kamer lijkt hiervoor voldoende mogelijkheden te bieden. De vraag rijst of de VVD, na vier kabinetten onder leiding van Rutte, eindelijk zal slagen in haar streven meer internationale bèta- en techniekstudenten aan te trekken en juist veel minder internationale alfa- en gamma-studenten.
Luc Stultiens (GroenLinks-PvdA)
Een voor velen nog onbekend gezicht, maar verwacht mag worden dat Luc Stultiens een ideeënman is: hij zat in de programmacommissie voor het verkiezingsprogramma van GroenLinks-PvdA.
Stultiens heeft een indrukwekkende studieloopbaan achter de rug en zich omringd geweten door de meest excellente wetenschappers en studenten ter wereld. Hij heeft eerst gestudeerd aan het University College in Utrecht, om zijn studieloopbaan te vervolgen aan Berkley, de London School of Economics en Oxford. Vervolgens is hij met deze internationale kennis aan de slag gegaan, eerst middels een traineeship bij de Rijksoverheid, daarna bij de GroenLinks voor de Tweede Kamerfractie.
Rosanne Hertzberger (NSC)
Het zou natuurlijk flauw zijn om een voormalig NRC-columnist voortdurend te confronteren met haar eigen columns.
Volgens een apocrief verhaal van minister Dijkgraaf zou Ronald Plasterk, destijds OCW-minister, hebben gezegd dat zijn oude columns tot het ‘Oude Testament’ gingen behoren zodra hij minister werd. Nu Hertzberger de politieke arena betreedt, zal ook zij als oud-columnist moeten overstappen naar een ‘Nieuw Testament’.
Haar missie is om het standpunt van het NSC te verdedigen. De partij pleit voor een vermindering van het aantal internationale studenten en het terugkeren naar voornamelijk Nederlandstalige bacheloropleidingen – enkele uitzonderingen voor specifieke technische of bètarichtingen daargelaten.
Als columniste heeft Herzberger blijk gegeven van een opmerkelijke intellectuele lenigheid. Deze vaardigheden zullen zijn essentieel om de argumenten van de voorstanders van internationalisering, die ruimschoots vertegenwoordigd zijn in het hoger onderwijs, te kunnen weerleggen.
Jan Paternotte (D66)
Een bekend gezicht in dit dossier. Paternotte was in de vorige kabinetsperiode al woordvoerder voor hoger onderwijs.
Zijn scherpzinnigheid kwam al naar voren tijdens de campagne, toen hij afstand nam van de wet ‘Internationalisering in Balans’ die minister Dijkgraaf momenteel in voorbereiding heeft.
Paternotte beheert ook de portefeuille Buitenlandse Zaken. Deze twee portefeuilles kan hij uitstekend combineren, aangezien het buitenland met interesse zal kijken naar de maatregelen rondom internationalisering door een nieuw kabinet.
Claudia van Zanten (BBB)
Net als Claire Martens komt Claudia van Zanten uit de lokale afdeling van de VVD in Amsterdam. Deze zomer stapte zij op als deelraadslid voor de VVD in het chique Amsterdam-Zuid.
“Ik kan de koers, het beleid en de partijcultuur niet langer onderschrijven”, zei ze afgelopen zomer. Twee weken later werd bekend dat ze op de kandidatenlijst voor de BBB stond.
Net als haar voormalige VVD-collega Martens is Van Zanten fel gekant tegen de demonstraties op de UvA tegen de Israëlische regering. Haar taak is nu om het echte BBB-geluid in de Kamer over internationalisering te laten horen. Daarover bestaat overigens nog enige onduidelijkheid. In de Eerste Kamer lijkt de BBB-fractie namelijk voorstander van verengelsing te zijn, terwijl Caroline van der Plas in de Tweede Kamer in de afgelopen jaren voor alle moties stemde die verengelsing wilden inperken.
Sandra Beckerman (SP)
Groningen is goed vertegenwoordigd in de Vaste Kamercommissie. Dit is niet onbelangrijk, gezien de vele uitdagingen waar de krimpende regio voor staat: studenten trekken weg en keren niet terug voor gespecialiseerde banen.
Kan Beckerman, zoals ze dat deed voor de gedupeerden van de Groningse aardgasslachtoffers, nu opkomen voor het hoger onderwijs in het noorden?
Ook hier rijst de vraag of zij misschien een milder standpunt over internationalisering zal innemen, rekening houdend met de belangen van Groningse kennisinstellingen. Beckerman kent het hoger onderwijs goed; ze is gepromoveerd archeoloog aan de Rijksuniversiteit Groningen en deed onderzoek naar de grafcultuur in Europa vanaf 2900 voor Christus.
Harmen Krul (CDA)
Een talent om in de gaten te houden. Sinds begin dit jaar maakt Harmen Krul deel uit van de Tweede Kamer voor het CDA.
In een debat met minister Dijkgraaf, vlak voor het verkiezingsreces, liet hij zien dat hij zich niet makkelijk opzij laat zetten. Hij onthulde fijntjes hoe het ministerie, ook achter de schermen, probeerde de kwestie rond de studenten OV-kaart voor zich uit te schuiven. Krul nam geen genoegen met deze ontwijkende en verhullende tactieken en dwong de minister tot het geven van duidelijkheid in dit dossier. Krul studeerde aan de Militaire Academie en de Vrije Universiteit.
Tijdens een verkiezingsdebat over hoger onderwijs werd duidelijk dat Krul positiever tegenover internationale studenten staat dan zijn voorganger Harry van der Molen. Het is aan hem om te bepalen waar het CDA nu echt staat in deze discussie, vooral omdat de Christendemocraten aanzienlijk willen bezuinigen door de instroom van internationale studenten in het hoger onderwijs te verminderen.
Ines Kostić (PvdD)
Ines Kostić is sinds december 2023 Kamerlid en was daarvoor fractievoorzitter van de Partij voor de Dieren in Noord-Holland, waar ze sinds 2019 volksvertegenwoordiger was.
Ze is politicoloog, gespecialiseerd in internationale politiek, en heeft ook Kunst, Cultuur en Media gestudeerd. Op tienjarige leeftijd ontvluchtte ze met haar ouders de oorlog in Bosnië en Herzegovina.
Vanuit de oppositie heeft de Partij voor de Dieren zich tot taak gesteld om aandacht te blijven vragen voor de pechgeneratie, een inzet die door de vorige woordvoerder Frank Wassenberg voortdurend werd uitgevoerd.
Don Ceder (CU)
Hij is voor de ChristenUnie woordvoerder onderwijs. Sinds maart 2021 is hij Tweede Kamerlid heeft een achtergrond als advocaat en heeft zich vooral ingezet voor mensen met schuldenproblematiek.
Voordat hij Kamerlid werd, was Ceder actief in de gemeenteraad van Amsterdam, waar hij onder andere pleitte voor basisvoorzieningen voor ongedocumenteerde jongeren en een verbod op raamprostitutie.
Ceder volgde een gymnasiumopleiding aan het Sint-Nicolaaslyceum en studeerde rechten aan de Vrije Universiteit Amsterdam, waar hij de graad Master of Laws behaalde. Tijdens zijn studie liep hij stage bij de ChristenUnie. Naast zijn politieke carrière is Ceder ook tweede luitenant reservist bij de Koninklijke Landmacht. Ook bij de ChristenUnie is het de vraag hoe zij oppositie gaan voeren tegen een rechts kabinet, zij willen namelijk ook honderden miljoenen besparen door alle bachelors in het Nederlands aan te bieden.
Chris Stoffer (SGP)
Chris Stoffer, mag Roelof Bisschop vervangen in de commissie onderwijs. Stoffer werd deze zomer benoemd als politiek leider en van de SGP in de Tweede Kamer.
Stoffer groeide op in Elspeet en studeerde civiele techniek aan de Universiteit Twente, waar hij in 1997 afstudeerde. Na zijn studie begon hij zijn carrière met een traineeship bij ARCADIS, waarna hij in 1999 in dienst trad bij Rijkswaterstaat. Stoffer werd in maart 2023 voorgedragen als kandidaat-verkenner voor de nieuw te vormen coalitie in de Provinciale Staten van Friesland door de BBB, de winnaar van de Provinciale Statenverkiezingen.
Stoffer hoeft met deze nieuwe samenstelling van de Kamer zich minder zorgen te maken dat de Vrijheid van onderwijs Artikel 23 wordt aangetast, afgezien van het Islamitisch onderwijs. Hij kan zich dus concenteren op het succesvol binnenhalen van een bezuiniging van 400 miljoen door het lesgeven in de bachelors weer verplicht te stellen.
