‘Universiteitsbestuurders hebben cruciale rol bij tegengaan van polarisatie’
Het conflict tussen Israël en Palestina leidt tot polarisatie binnen de academische wereld. Bij het bespreken van dit onderwerp moet het doel niet zijn om het eens te worden over een oplossing van het slepende conflict, maar om de conflicterende verhalen en posities te begrijpen met empathie en menselijkheid. Dat zegt hoogleraar Sigal Ben-Porath van de University of Pennsylvania.
In de huidige gepolariseerde maatschappij staan universiteiten wereldwijd, inclusief die in de Verenigde Staten, Canada, Nederland en het Verenigd Koninkrijk, onder druk. Ze worden geconfronteerd met politieke inmenging die hun autonomie inperken. Bovendien tast wijdverbreide desinformatie het publieke vertrouwen in academisch onderzoek aan, terwijl de interne academische gemeenschap ook te maken krijgt met toenemende polarisatie, zegt Sigal Ben-Porath in Nature. De Amerikaanse wetenschapper is een van de helden van Carel Stolker, voormalig rector van de Universiteit Leiden.
Ideologische en affectieve polarisatie
Polarisatie manifesteert zich in twee hoofdvormen: ideologische en affectieve polarisatie, stelt Ben-Porath, die in 2017 het boek ‘Free Speech on Campus’ schreef. Bij ideologische polarisatie smelten opvattingen samen binnen strikt afgebakende ideologische kampen, vaak versterkt door geïsoleerde informatienetwerken. Affectieve polarisatie kenmerkt zich door een diepgeworteld wantrouwen en negatieve percepties van degene die aan ‘andere kant’ staan. Die vorm van polarisatie gaat veelal verder dan louter meningsverschillen over beleid en politiek. In de Amerikaanse politieke context is dit fenomeen duidelijk zichtbaar, waar leden van tegenovergestelde partijen elkaar steeds vaker zien als onredelijk en te kwader trouw.
Universiteiten moeten in reactie op deze uitdagingen niet streven naar een simplistische middenweg, maar eerder een gemeenschappelijke basis cultiveren door een gezamenlijke inzet voor kennis en wetenschappelijk bewijs, poneert Ben-Porath. Dit vereist wel een omgeving waarin verschillende perspectieven kunnen worden verkend en gewaardeerd.
Universiteitsbestuurders spelen een cruciale
Universiteitsbestuurders en docenten spelen een cruciale rol in het tegengaan van polarisatie onder studenten. Dit omvat het ‘ontmoeten’ van studenten ‘waar ze zijn’ in hun ontwikkeling en het bieden van kansen om de waarde van het overbruggen van verschillen te leren. Dit kan worden bereikt door het organiseren van educatieve activiteiten die studenten voorbereiden op de universitaire dialoog, het aanmoedigen van interacties met een diverse groep medestudenten, en het faciliteren van activiteiten die het leren over en van elkaar stimuleren, zegt Sigal Ben-Porath.
Word abonnee!
Alleen met uw bijdrage kan ScienceGuide bestaan. Word abonnee voor slechts €85 per jaar (incl. 9% BTW), ontvang 50 keer per jaar de nieuwsbrief en draag bij aan een onafhankelijk platform voor het hoger onderwijs.
Abonneer u hier
Dit kan worden gerealiseerd door het organiseren van diverse onderwijsprogramma’s zoals, introductieactiviteiten voor nieuwe studenten en schrijfseminars. Zulke programma’s dienen volgens de Amerikaanse hoogleraar om studenten te wapenen met de nodige vaardigheden om effectief en respectvol te communiceren en debatteren in een diverse universitaire omgeving.
Niet alleen tolereren maar ook aanmoedigen
Verder wordt van universiteitsbestuurders verwacht dat ze een omgeving creëren waarin diversiteit in standpunten niet alleen wordt getolereerd, maar ook wordt aangemoedigd en gevierd. Dit houdt in dat afwijkende meningen en protesten binnen duidelijke aangegeven grenzen mogelijk moeten zijn. De ondersteuning van verbindingen tussen groepen met tegengestelde standpunten door middel van het financieren van gezamenlijke activiteiten is ook een belangrijke strategie.
Daarnaast speelt de steun aan docenten die zich inzetten voor depolarisatie een sleutelrol. Universiteitsleiders moeten nooit onder druk van media-aandacht of publieke opinie docenten ontslaan of marginaliseren die zich te goeder trouw inzetten voor depolarisatie, benadrukt Ben-Porath. Faculteitsleden hebben volgens haar adequate training en ondersteuning nodig om effectief bij te kunnen dragen aan depolarisatie-inspanningen op de campus.
Bestuurders moeten het personeel en curriculum verdedigen
Ook is het voor hoger-onderwijsbestuurders van cruciaal belang dat instellingen hun institutionele autonomie verdedigen. Dit betekent het verdedigen van de professionele autonomie van docenten, maar ook van het curriculum tegenover externe ideologische druk.
Docenten kunnen bijdragen aan depolarisatie door het stellen van normen en grenzen in het klaslokaal. In alle discussies zouden docenten een open houding moeten aannemen, maar ook de bereidheid om zich te laten overtuigen en empathisch te luisteren. Docenten moeten ook bereid zijn om fouten toe te geven. Ze kunnen er bijvoorbeeld voor kiezen om in een volgende les terug te komen op controversiële momenten en te zeggen: ‘Deze kwestie is bij mij blijven hangen. Laten we je opmerkingen van vorige week nog eens onder de loep nemen. Kunt je mij helpen het te begrijpen?’, geeft Ben-Porath als voorbeeld.
Maak heldere afspraken
Maak daarbij wel heldere afspraken over hoe je een discussie voert op de universiteit of hogeschool, schrijft ze. Stel normen over het aanvoeren van bewijs bij een stelling. Verduidelijk het gebruik van bewijsmateriaal, bronnen en argumentatie binnen het vakgebied. Gebruik deze om de grenzen van de discussie te bepalen en nodig binnen deze kaders meningsverschillen ook vooral uit. Discriminerende visies moeten worden afgewezen. Wees specifiek over hoe deze worden gedefinieerd in relatie tot het onderwerp. Zo kun je bijvoorbeeld niet voor anderen bepalen wat het betekent om lid te zijn van de groep waarmee ze zich identificeren.
Negeer kwetsende opmerkingen of woede echter niet, want verdergaan met het college kan overkomen als instemming, benadrukt Ben-Porath. “Verduidelijk als docent je positie en de verwachtingen van gedrag zonder de student die de kwetsende opmerkingen heeft gemaakt, te beschamen. Merk op dat ‘dit niet klopt’ of stel voor: ‘je bent het duidelijk niet eens, kunnen jullie elk jullie standpunt duidelijk maken?’ Als het toch een probleem blijft, breng het dan opnieuw ter sprake in de volgende les om de spanningen te verminderen.”
Niet zoeken naar een definitieve oplossing
Bij het onderwerp ‘Israël-Palestina’ gaat er volgens de Amerikaanse hoogleraar niet om dat studenten overeenstemming bereiken over een definitieve oplossing voor het conflict. In plaats daarvan moet het doel zijn om inzicht te krijgen in de complexiteit van de kwestie, de historische en hedendaagse factoren die bijdragen aan het conflict, en de gevolgen die het heeft voor de betrokken mensen en gemeenschappen.
Depolarisatie op universiteiten is overigens niet slechts het vinden van een compromis tussen extreme standpunten, maar een voortdurend proces van het zoeken naar gemeenschappelijke basis, het uitbreiden van kennis en het bouwen van vertrouwen en goede bedoelingen van anderen, schrijft Ben-Porath. Door studenten te betrekken bij mensen met verschillende achtergronden en standpunten kunnen universiteiten volgens haar een cruciale rol spelen in het overbruggen van sociale kloven. Dat komt niet alleen ten goede aan de academische gemeenschap, maar ook aan de democratie en het algemeen belang.
