‘Censuur op TU Delft: Afgelaste bijeenkomst over ‘Architecturing Destruction in Gaza’’
Vijf dagen voor de door medewerkers van de faculteit Bouwkunde van de TU Delft georganiseerde academische bijeenkomst op 24 april, ‘Architecturing Destruction in Gaza, Palestine’, lastte decaan Dick van Gameren de bijeenkomst af. Dat deed hij met de volgende motivatie:
“Gezien de verschillende signalen die mij als decaan in de afgelopen dagen hebben bereikt, hebben ik en het faciliterende team geen vertrouwen dat we een constructieve en respectvolle dialoog kunnen waarborgen. Daarom heb ik weloverwogen besloten om deze bijeenkomst niet [te] kunnen faciliteren. We hebben er alles aan gedaan om deze bijeenkomst plaats te kunnen laten vinden. Het doel was om respectvol naar onze collega’s te luisteren. Dat blijkt niet mogelijk. (…) Mijn wens is dat de faculteit een plek is en blijft waar iedereen zich welkom en veilig voelt en dat we respectvol en met wederzijds begrip naar elkaar kunnen luisteren.”
Samenwerking TU Delft met militaire technologiebedrijven
Het ‘signaal’ dat Van Gameren en het faciliterende team had bereikt bestond eruit dat de posters om de bijeenkomst aan te kondigen van de muren getrokken en verfrommeld waren. Dat destructieve signaal onderstreepte voor de organisatoren juist de urgentie van een academische discussie over de rol van architectuur in de voortdurende destructie van Gaza – bij uitstek op een universiteit die heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van de F-35 vliegtuigen waarmee Gaza wordt gebombardeerd, en die intensief samenwerkt met Israëlische militaire technologiebedrijven zoals Israel Aerospace Industries.
De decaan zag in dit vandalisme echter aanleiding om de bijeenkomst af te lassen, een flagrante schending van de academische vrijheid van zijn eigen academische personeel, de gastsprekers en het publiek.
Bijdrage promovenda TU Delft
Gelukkig konden de organisatoren hun bijeenkomst op stel en sprong verplaatsen naar de watertoren van de Delftse kunstinstelling Radius, waar echter slechts plaats was voor een kwart van het publiek dat zich voor de bijeenkomst had aangemeld. Dit publiek bleek uitstekend in staat om bijna vier uur lang ‘respectvol naar onze collega’s te luisteren’.
De wekelijkse nieuwsbrief is nog korte tijd gratis te ontvangen. De voorwaarden vindt u hier.
Nama’a Qudah, die op de TU Delft promoveert op de architectuur van vluchtelingenkampen, beargumenteerde dat het belangrijk is om niet alleen te kijken naar de constructieve rol van architecten, maar ook naar de centrale rol die architecten spelen in oorlogen, conflicten en verdrijving. Een recent voorbeeld dat ze noemde was de “Resettle Gaza” conferentie die in januari in Jeruzalem werd gehouden. Daar presenteerden architecten plannen om van een etnisch gezuiverde Gazastrook een nederzetting voor Joodse kolonisten te maken.
Nurhan Abujidi, lector Smart Urban Redesign aan Zuyd Hogeschool, hield een voordracht over wat zij ‘urbicide’ noemt: het vernietigen, niet alleen van huizen en stedelijke infrastructuur, maar ook van stedelijke pluraliteit, diversiteit en heterogeniteit om een homogene structuur te implementeren en zo de ruimte te surveilleren en te controleren. Abujidi benadrukte echter ook de veerkracht van Palestijnen en hun creativiteit in het steeds weer opbouwen van die voortdurend vernietigde pluraliteit.
Wederopbouw alleen zinvol in gedekoloniseerd Gaza
Architect en urban specialist Samar Maqusi, research associate aan het University College London, sprak over de 58 Palestijnse vluchtelingenkampen. Omdat deze kampen qua oppervlakte nooit hebben kunnen groeien, zijn Palestijnen gedwongen geweest om steeds extra verdiepingen op hun huizen te bouwen, wat een unieke manier van ‘generationeel bouwen’ heeft opgeleverd. Maqusi liet zien dat deze manier van bouwen Palestijnen kwetsbaar maakt, omdat Israël geen bouwvergunningen voor de uitbreidingen van hun huizen verleent. Ze liet tevens zien hoe de kampen ruimtelijk plekken voor verzet zijn, wat in sommige gevallen tot verschillende architectonische tegenreacties heeft geleid – bijvoorbeeld brede wegen waar tanks overheen kunnen rijden, en in sommige gevallen tot de sloop van een heel kamp.
Architect en schrijver Nadi Abusaada, lector aan de Technische Hogeschool ETH in Zurich, hekelde de censuur van de bijeenkomst door de TU Delft en benadrukte het belang van het weer in bezit nemen van de ruimte. Volgens Abusaada heeft architectuur een centrale plaats in elk kolonialisme, inclusief Israëls vestigingskolonialisme. Hij stelde de vraag op welke voorwaarden Palestijnen de gelegenheid krijgen om mee te praten over de wederopbouw van hun voortdurend vernietigde huizen en infrastructuur, en beargumenteerde dat het geen zin heeft om een belegerd Gaza te herbouwen, maar alleen een gedekoloniseerd Gaza.
Wake up call voor actie tegen betrokkenheid TU Delft
Als de bijeenkomst een ding duidelijk maakte, dan was het dat architectuur en politiek onlosmakelijk verbonden zijn – in tegenstelling tot wat de decaan van de TU Delft schijnbaar tegen de organisatoren had beweerd.
Dat de TU Delft de academische discussie over de nauwe banden tussen architectuur en politiek de kop in drukt, evenals de academische discussie over de medeplichtigheid van de discipline aan koloniale onderdrukking, apartheid en verdrijving, is hopelijk een wake up call om actie te voeren tegen de samenwerkingsverbanden waarmee de TU Delft zelf deelneemt aan de onderdrukking van de Palestijnen.
Michiel Bot is Associate Professor of Law and Humanities bij de Universiteit van Tilburg.
