ScienceGuide door NVAO gedaagd voor Raad voor de Journalistiek
In oktober vorig jaar deed ScienceGuide verslag wervan een online openbaar vragenuurtje, een NVAO-bijeenkomst waarin onder andere de onafhankelijkheid van beoordelingspanels ter discussie stond. Dit onderwerp was destijds erg actueel: op de dag van publicatie vergaderde de Tweede Kamer over de aangescherpte regels rondom onafhankelijkheid van panels.
Minister en NVAO beloofde beterschap
In 2023 bleek dat een opleiding van Fontys twee keer een eerder ingehuurde adviseur had ingehuurd die tevens lid was van het NVAO-beoordelingspanel dat dezelfde opleiding moest beoordelen. Toen dit aan het licht kwam, beloofde de minister aan de Kamer dat hij de onafhankelijkheid van panels beter zou gaan borgen. Ook de NVAO-voorzitter beloofde beterschap. Tijdens de betreffende bijeenkomst zei de NVAO echter dat “er in wezen niet veel veranderd” is met de nieuwe onafhankelijkheidsverklaring.
Na publicatie van die uitspraak eiste de NVAO dat ScienceGuide het artikel direct zou verwijderen omdat er geen sprake was van hoor en wederhoor. ScienceGuide stelt dat dit principe hier geheel niet van toepassing is. Het betrof immers een openbare bijeenkomst waarvoor de journalist zich duidelijk herkenbaar heeft aangemeld. Ook volgens de richtlijnen van de Raad voor de Journalistiek is er bij verslaglegging van een openbare bijeenkomst geen verplichting tot hoor en wederhoor.
Daarnaast werd in de uitnodiging niets gezegd dat vertrouwelijkheid of beslotenheid van de bijeenkomst suggereerde. Een persoon die in het gewraakte artikel door ScienceGuide werd geciteerd had overigens anonimiteit kunnen eisen door dit nadrukkelijk bij de redactie aan te geven. Daaraan had de redactie graag gehoor gegeven. De persoon in kwestie heeft zich echter nooit bij ScienceGuide gemeld met een verzoek om anonimiteit.
Zorgwekkende trend in het hoger onderwijs
Hoofdredacteur Frans van Heest heeft veel vertrouwen in een goede afloop, maar vindt deze ontwikkeling buitengewoon zorgelijk. “Dat een uitvoeringsorganisatie van het ministerie van OCW de persvrijheid op deze manier probeert in te perken door meteen te eisen dat een artikel verwijderd wordt, past helaas in de buitengewoon zorgwekkende trend in het hoger onderwijs waarbij bestuurders steeds vaker direct verwijdering van een artikelen eisen.”
ScienceGuide benadrukt dat haar redactieleden zich altijd netjes en herkenbaar als journalist aanmelden voor bijeenkomsten. De NVAO had dus kunnen weten dat een journalist aanwezig was te – meer aangezien een uitnodiging is verstuurd naar een e-mailadres op de domeinnaam scienceguide.nl. Soms gebeurt het dat ScienceGuide bij aanmelding te horen krijgt dat journalisten niet welkom zijn bij een bijeenkomst, en daar houdt de redactie zich dan ook aan. Dit was echter bij deze NVAO-bijeenkomst niet het geval.
Van Heest: “Wij hebben in het verleden vaker verslag gedaan van bijeenkomsten van de NVAO. Toen is er nooit, ook niet ten onrechte, gevraagd om hoor en wederhoor met een verwijzing naar ‘onveiligheid van deelnemers’. Er was hier een maatschappelijk belang om aan te tonen dat de NVAO, die al het bekostigde onderwijs beoordeelt, de eigen aangescherpte eisen relativeert en daarmee de minister en het maatschappelijke vertrouwen in de kwaliteitszorg in diskrediet brengt.”
Reactie NVAO
In een reactie laat de NVAO aan ScienceGuide weten, dat zij deze stap zetten omdat de hoofdredacteur nooit een vervolgafspraak heeft gemaakt. “Op 11 oktober 2023 heeft de NVAO in een uitgebreid bericht gevraagd om de publicatie te verwijderen of in ieder geval te anonimiseren. Hier is niet op gereageerd. Om die reden is er een klacht ingediend bij de directie van ScienceGuide op 16 oktober 2023. Hierop heeft een gesprek plaatsgevonden op 8 november 2023, waarbij de standpunten van beide partijen zijn besproken en de belofte is gedaan dat de hoofdredacteur van ScienceGuide contact zou opnemen om de casus te bespreken. Dit initiatief is echter nooit genomen en om die reden heeft onze organisatie besloten om het voor te leggen aan de Raad voor de Journalistiek.”
Aanstaande vrijdag 17 mei is de zitting. Daarbij bent u als lezer van ScienceGuide vanzelfsprekend ook uitgenodigd. U kunt de inbreng van ScienceGuide voor de Raad voor de Journalistiek hier lezen, inclusief de bijlagen.
