Joodse wetenschappers in Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland nemen persoonlijke beveiliging
Zo’n veertig procent van de respondenten verklaarde volgens de enquête sinds 7 oktober online te zijn lastiggevallen en gepest. Bijna 64 procent meldde verbale intimidatie in de academische omgeving en veertien procent meldde fysieke bedreigingen en vandalisme. Meerdere respondenten gaven aan dat er pogingen waren ondernomen om hen van evenementen of projecten uit te sluiten. Zij ervaren bovendien weinig steun van collega’s. Het netwerk, dat eind vorig jaar werd opgericht, telt ongeveer 130 leden, waarvan ongeveer de helft deelnam aan het niet-representatieve onderzoek naar gebeurtenissen op de universiteiten sinds 7 oktober.
Online onderwijs, maar nu vanwege het antisemitische virus
Een groot deel van de respondenten, ongeveer driekwart, vindt dat hun universiteit geen duidelijk veiligheidsbeleid heeft en dit ook niet aan de medewerkers heeft gecommuniceerd. Een kwart van de respondenten pleitte voor toegangscontroles tot het gebouw. Deze specifieke maatregel kon in april van dit jaar rekenen op een brede meerderheid in de Tweede Kamer in Nederland. De toenmalig minister van onderwijs, Robbert Dijkgraaf stelde dat dit aan instellingen zelf is om te bepalen, de maatregel is dan ook nooit generiek ingevoerd.
Dertien procent van de respondenten geeft aan dat zij vanwege de onveilige situatie zijn overgestapt op online onderwijs. Ongeveer veertien procent van de ondervraagden maakt momenteel gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen of andere bijzondere beschermingsmaatregelen.
Een docent uit het onderzoek vertelt hoe zij als Jood tijdens een workshop door studenten de bekwaamheid werd ontzegd om wetenschappelijk over het conflict in het Midden-Oosten te spreken. Als Jood zou ze de situatie alleen maar eenzijdig kunnen waarnemen, waardoor ze niet op de hoogte was van de situatie. Studenten vertelden haar dat “Hamas een bevrijdingsbeweging is en ‘from the river to the sea’ een vrijheidslievende slogan.”
Klassiek antisemitische verdachtmakingen
Een andere respondent beschrijft hoe zij door collega’s werd beschuldigd van klassiek antisemitische verdachtmakingen. Ze zou ‘machtshongerig’ zijn, ‘de touwtjes in handen hebben’ en ‘machtige mensen instrueren.’ Deze wetenschapper beschrijft verder haar ervaring van bijeenkomsten die leken op een tribunaal, waarbij haar spreekverboden tijdens werkoverleggen werden opgelegd en haar uitspraken tijdens vergaderingen niet werden vastgelegd.
Julia Bernstein, een uit Oekraïne afkomstige hoogleraar sociologie aan de Universiteit van Frankfurt en initiatiefneemster van het netwerk, beschouwt het probleem als zeer fundamenteel, laat zij optekenen in de Duitse krant Tagesspiegel: “Het zou terecht ondenkbaar zijn om te zeggen: ‘We kunnen de veiligheid van vrouwen op de campus niet garanderen.’ Maar dat is precies wat er met Joden gebeurt. Dingen worden getolereerd die een normaal leven voor hen onmogelijk maken: geweld, bedreigingen, uitsluiting.”
Als het er echt op aankomt, ervaren de getroffen wetenschappers iets heel anders
Joodse wetenschappers vormen in Duitsland een absolute minderheid, zegt Bernstein. “Hun stemmen en hun situatie worden vaak over het hoofd gezien, overstemd en zelfs genegeerd. Het is waar dat de meerderheid van de samenleving herhaaldelijk zegt dat antisemitisme in de sterkst mogelijke bewoordingen wordt veroordeeld. Maar als het er echt op aankomt, ervaren de getroffen wetenschappers iets heel anders.”
De leden van het netwerk pleiten onder meer voor betere veiligheidsmaatregelen, duidelijke richtlijnen, meer voorlichting en preventie en verplichte bijscholing voor medewerkers. Bestaande anti-discriminatieorganen moeten ook bewust worden gemaakt van de manier waarop antisemitisme kan worden herkend en bestreden, zegt het Netwerk van Joodse universiteitsdocenten dat eind 2023 werd opgericht om Joodse docenten een stem te geven.
