‘Stop met studentevaluaties: ze bedreigen de academische vrijheid’
Het gebruik van studentevaluaties bij personeelsbeleid en het al dan niet aanstellen van personeel is onethisch, stelt onderzoeker Daryl Close van de Heidelberg University in Ohio. Hij analyseerde de ethische implicaties van studentevaluaties, een wijdverbreide praktijk in het hoger onderwijs.
Gebrek aan aandacht voor de ethische kwesties
Het onderzoek richt zich op de morele aspecten van het gebruiken van studentbeoordelingen bij beslissingen over aanstelling, promotie en beloning van docenten. Ondanks decennialang gebruik van deze evaluaties voor belangrijke personeelsbeslissingen, is er nauwelijks aandacht besteed aan de ethische kwesties die hiermee samenhangen, stelt Close.
Voor zijn studie voerde hij een uitgebreide literatuurstudie uit waarin hij bestaand onderzoek naar studentevaluaties evalueerde, waaronder historische studies die teruggaan tot de jaren twintig van de vorige eeuw. Daarnaast onderzocht hij beleidsdocumenten van universiteiten en professionele richtlijnen voor onderwijsevaluatie. De gebruikelijke argumenten en praktijken rond studentevaluaties toetste hij aan ethische principes uit de professionele ethiek en onderzoeksethiek.
Geen consensus over wat effectief onderwijs is
Uit het onderzoek komen verschillende bevindingen naar voren die volgens Close problematisch zijn. De kern is dat er geen consensus bestaat over wat ‘effectief onderwijs’ nu precies inhoudt, terwijl studentevaluaties wel pretenderen dit te meten. Na decennia van onderzoek is er nog steeds geen overeenstemming over de definitie van ‘goed onderwijs’ of een goede meting daarvan, constateert Close.
Daarnaast is onduidelijk wat studenten precies doen bij het invullen van evaluatieformulieren. Beoordelen ze, meten ze, of rapporteren ze? Deze conceptuele onduidelijkheid ondermijnt de validiteit van de evaluaties.
Lange blootstelling maakt je nog geen expert
Close stelt ook dat studenten ten onrechte worden gezien als competente beoordelaars van onderwijs, terwijl ze daarvoor de nodige expertise missen. Het vaak gebruikte argument dat studenten door hun langdurige blootstelling aan het onderwijs goede beoordelaars zijn, wordt door Close verworpen als een drogreden.
Hij stelt dat langdurige blootstelling aan een fenomeen op zichzelf niet voldoende is om iemand een competente beoordelaar te maken van de kwaliteit of effectiviteit van dat fenomeen.
Ter illustratie geeft Close het voorbeeld van iemand die veel tijd doorbrengt met het bekijken van kippen op een landbouwtentoonstelling. Dat feit alleen maakt die persoon niet automatisch gekwalificeerd om de kwaliteit van die kippen te beoordelen of te evalueren.
Om de professionele vaardigheden van docenten te beoordelen, is expertise vereist – net zoals in andere beroepen, stelt Close. Studenten missen de pedagogische kennis en ervaring om de complexiteit van effectief onderwijs volledig te begrijpen en te evalueren.
Ongefundeerde kritiek in studentevaluaties
Het onderzoek laat verder zien dat evaluaties kunnen leiden tot onterechte negatieve beslissingen over docenten, wat ernstige schade kan toebrengen aan hun carrière en welzijn. Close wijst erop dat anonieme evaluaties kunnen leiden tot morele ontkoppeling en ongewenst gedrag bij studenten, zoals ongefundeerde kritiek of zelfs beledigingen.
Een verontrustende bevinding betreft aanwijzingen voor vooroordelen in evaluaties op basis van geslacht, etniciteit en andere irrelevante kenmerken van docenten. Dit roept serieuze vragen op over de rechtvaardigheid van het gebruik van deze evaluaties bij personeelsbeslissingen, aldus de onderzoeker.
De wekelijkse nieuwsbrief is nog korte tijd gratis te ontvangen. De voorwaarden vindt u hier.
Close constateert ook dat studentevaluaties niet correleren met daadwerkelijke leerresultaten van studenten. Ook dit ondermijnt de stellingdat deze evaluaties de onderwijskwaliteit meten. De evaluaties meten alleen de klanttevredenheid, en daarmee zijn ze volgens Close ongeschikt om de professionele kwaliteiten van docenten te beoordelen.
Studentevaluaties gebaseerd op consumentistische benadering
Close citeert onderzoek dat aantoont dat studentevaluaties vaak normatieve beoordelingen zijn van de mate waarin een docent voldoet aan de verwachtingen van studenten. Deze verwachtingen zijn vaak gebaseerd op een consumentistische benadering van onderwijs en een traditioneel model van kennisoverdracht.
Een cruciale bevinding is tevens dat het gebruik van studentevaluaties de academische vrijheid van docenten ondermijnt. Docenten kunnen zich genoodzaakt voelen hun onderwijs aan te passen om hogere evaluatiescores te krijgen, mogelijk ten koste van de onderwijskwaliteit of academische integriteit.
Onderwijs aanpassen aan populariteit onder studenten
De verleiding het onderwijs aan te passen aan de wensen van studenten kan docenten ontmoedigen om innovatieve of uitdagende onderwijsmethoden te gebruiken, waarschuwt Close. Populariteit bepaalt dan, en niet wat pedagogisch het meest waardevol is. Hij wijst er ook op dat bepaalde vakgebieden of onderwerpen die als moeilijker worden ervaren (zoals kwantitatieve vakken) systematisch lagere evaluaties krijgen. Dit kan docenten ervan weerhouden om lastig materiaal te behandelen.
Klanttevredenheid inherent in strijd met doel van universiteit
De Amerikaanse onderzoeker doet tot slot verschillende aanbevelingen. De belangrijkste is om onmiddellijk te stoppen met het gebruik van studentevaluaties bij het HRM-beleid over docenten. Hij stelt dat de ethische bezwaren zo zwaarwegend zijn dat ze niet opwegen tegen de vermeende voordelen.
Als universiteiten toch doorgaan met het gebruik van evaluaties, beveelt Close aan om expliciet duidelijk te maken dat het gaat om klanttevredenheidsmetingen en niet om beoordelingen van onderwijskwaliteit. Klanttevredenheid centraal stellen op universiteiten is echter inherent in strijd met het doel van de universiteit, namelijk studenten iets leren, zegt Close.
Dit moet zowel duidelijk worden gemaakt aan de docenten, zodat zij weten dat de evaluaties niets zeggen over hun onderwijskwaliteit, als aan bestuurders en leidinggevenden, die moeten begrijpen dat het slechts tevredenheidsonderzoeken zijn.
Studentevaluaties niet helemaal weren
Close pleit voor de ontwikkeling van alternatieve methoden voor het beoordelen van onderwijskwaliteit, bijvoorbeeld peer review door collega-docenten. Hij beveelt aan om studentfeedback alleen te gebruiken voor formatieve doeleinden, bijvoorbeeld om docenten te helpen hun onderwijs te verbeteren, maar niet voor summatieve beoordelingen die gevolgen hebben voor hun aanstelling of hun salaris.
Close wil dus niet helemaal afscheid nemen van de input van studenten, maar die alleen gebruiken op een manier die docenten helpt zich te ontwikkelen, zonder dat er formele consequenties aan verbonden zijn. Dit zou bijvoorbeeld kunnen door informele gesprekken, open vragen, of tussentijdse feedback-momenten van studenten op het onderwijs.
