Tekort techniekdocenten blijft hoofdpijndossier
Aan het circuit in Assen komen vertegenwoordigers uit onderwijs, bedrijfsleven en overheden samen om de opbrengsten van vijf jaar Techniekpact te delen. Liefst twee Haagse bewindslieden zijn aanwezig. Ingrid van Engelshoven (OCW) en Mona Keizer (EZK) nemen “het Nationaal Techniekpact – Focus en Versnellen” in ontvangst.
Nationaal Techniekpact Focus en Versnellen
In dat rapport valt onder meer te lezen dat de urgentie van het Techniekpact “onverminderd groot”. Er zijn daarom vier punten van aandacht geformuleerd: Instroom techniek en technologie verhogen, Grotere betrokkenheid van het bedrijfsleven bij het technisch onderwijs, Bevorderen van Leven Lang Ontwikkelen in de techniek en technologie → Docententekort in de techniek verminderen, ook via hybride docenten. Het zwaartepunt voor het uitvoeren van die ambities, ligt bij de regio.
De nood is hoog
Er wordt op regionaal niveau op steeds meer plekken samengewerkt om het technisch onderwijs beter te laten aansluiten op de arbeidsmarkt. Een van de initiatieven is de Yacht Builders Academy, een samenwerkingsverband rond de jachtbouw, waarvan ROC Friese Poort in Sneek een van de initiatiefnemers is.
Het ROC merkte enkele jaren geleden dat er een duidelijk gat is tussen wat de instelling doceerde en waar bedrijven om vroegen. De kwaliteit van het onderwijs moest omhoog en ook het aantal studenten dat kiest voor een opleiding in de jachtbouw. Daarom werd in 2016 een aanvraag gedaan bij het Regionaal Investeringsfonds (RIF) in Noord-Nederland om een PPS op te zetten waarin bedrijven en onderwijsinstellingen samenwerken om dat doel te bereiken.
Het project loopt inmiddels een jaar en werkt naar tevredenheid, stelt Stéphennie Groen die vanuit het ROC projectleider is van een aantal onderwijs-ontwikkelgroepen bij de Yacht Builders Academy. “De bedrijven helpen soms ook vaker en meer dan oorspronkelijk de bedoeling was,” stelt Groen “vooral omdat de vraag naar goed geschoold personeel dusdanig hoog is.”
Zoeken naar mensen voor banen
De urgentie van het vinden van technisch opgeleid personeel wordt door bedrijven gevoeld. Maar die technici moeten wel worden opgeleid. Een belangrijk vraagstuk, waar het Techniekpact zich op dit moment voor ziet is het tekort aan docenten.
Opmerkelijk is daarom de afwezigheid in Assen van Wouter Koolmees, minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Hij is verantwoordelijk voor het beleid rond Leven Lang Leren. Juist de rol van het beleid van Koolmees is van belang, want het techniekonderwijs lijkt de zij-instroom van docenten hard nodig te hebben.
Cees Bijl is er wel. Als gedeputeerde in Drenthe en trekker van het Techniekpact Noord-Nederland schetst hij wat er de afgelopen jaren is veranderd voor de perspectieven van de technieksector. “Een paar jaar geleden ging het in de techniek nog over het creëren van banen voor mensen en nu is het zoeken naar mensen voor banen.”
Dat betekent dat er nieuwe impulsen nodig zijn in de zoektocht naar technisch geschoolden. “Het gaat er dus ook om dat we jonge kinderen interesseren voor techniek,” zegt Bijl die vertelt hoe onder meer Nobelwinnaar Ben Feringa en astronaut André Kuipers een cruciale rol spelen in het enthousiasmeren van de jeugd.
Ook Doekle Terpstra, trekker van het Techniekpact, benadrukt het belang van het vroeg in aanraking brengen van kinderen met techniek. “We hebben altijd de ambitie gehad vier op de tien jongeren voor techniek te laten kiezen. In het primair onderwijs zou ik wel voor een 10 op 10 ambitie willen gaan. Dat we alle kinderen bereiken en in ieder geval nieuwsgierig maken voor een keuze in de techniek.”
Dat laatste is nog geen sinecure, zo blijkt in een van de workshops tijdens het jaarcongres. Zo probeert de Provincie Drenthe via een groot infrastructuurproject – de verdubbeling van een provinciale weg (N34) – jongeren een realistisch beeld te geven van techniek. Hoewel scholen aanvankelijk enthousiast waren, is het project inmiddels vastgelopen op de stroeve communicatie.
Docenten en scholen geven vaak aan het begin van dergelijke projecten aan weinig tijd te hebben voor extra activiteiten in het onderwijs. “Voor André Kuipers is zelfs geen plek,” klinkt het tijdens de workshop. Juist voor losse initiatieven als deze, is vaak geen plek in het al overvolle onderwijs.
Waken voor stagnatie
Het loopt dus niet overal even vlot. Terpstra is niettemin trots op de voortgang die er is geboekt. Hij ziet veel energie en ambitie in de verschillende regio’s, maar waarschuwt tegelijkertijd. “De vraag blijft onverminderd groot en het lijkt erop dat met uitzondering van de universiteiten, de groei van technisch geschoolden niet doorzet, maar stagneert.”
Een ander belangrijk punt van zorg is volgens Terpstra het toenemende gebrek aan technisch docenten. Een van de ijzers die het Techniekpact daartoe in het vuur heeft is die van het hybride docentschap. Daarover toonden beide ministers van OCW zich eerder dit jaar al eens positief.
Ministers enthousiast over circulaire carrières
Op verschillende plekken wordt inmiddels werk gemaakt van nieuwe trajecten naar het leraarschap. Zo werkt het Scheepvaart en Transport College (STC) in Rotterdam actief aan het werven van hybride docenten en onder meer Fontys en de Hogeschool Utrecht hebben verzorgen speciale omscholingstrajecten. Het aanbod is echter versnipperd en een generieke aanpak ontbreekt.
Hybride routes om docent mbo te worden
Onlangs stelde de Onderwijsraad in een brief aan de onderwijsministers al dat OCW het voortouw moet nemen in de ontwikkeling van een generieke aanpak voor het lerarentekort. Wouter Koolmees kondigde onlangs aan dat er nog voor de zomer een brief over Leven Lang Ontwikkelen naar de Kamer zal gaan. Het valt te verwachten dat het terugdringen van het lerarentekort – met name in het technisch domein – hier een plek in heeft.
