Vrouwen houden universiteit draaiende, maar krijgen daarvoor geen waardering
Wereldwijd ervaren vrouwen meer moeilijkheden bij het beklimmen van de academische ladder. Dat komt deels door beleid dat discrimineert tegenover personen met zorgtaken, waaronder zich veel (maar niet uitsluitend) vrouwen bevinden, algemene gendergerelateerde vooroordelen en een aanzienlijk verschil in beloning tussen mannen en vrouwen.
Begeleiden van collega’s en studenten
Een bijkomend maar belangrijk aspect van de duidelijke genderongelijkheden in de academische wereld kan worden toegeschreven aan de betrokkenheid bij wat algemeen bekend staat als ‘burgerschapsgedrag’. Daarbij moet gedacht worden aan de deelname aan academische commissies, het uitvoeren van administratieve taken of het begeleiden van collega’s en studenten, schrijven Luana Russo en Danai Petropoulou lonescu van de Universiteit Maastricht in een recente publicatie.
De wekelijkse nieuwsbrief is nog korte tijd gratis te ontvangen. De voorwaarden vindt u hier.
Vrouwelijke wetenschappers nemen zulke taken, die cruciaal zijn voor het academische proces, vaker op zich, aldus de Maastrichtse wetenschappers. Daarvoor levert hen echter minder waardering op dan onderzoek, waarvoor ze minder tijd hebben, en draag daarom bij aan het voortduren van de academische genderkloof.
Weigeren komt vrouwen op negatieve beoordeling te staan
Het artikel interpreteert ‘academisch burgerschapsgedrag’ als vrijwillige activiteiten die niet expliciet zijn opgenomen in iemands officiële functieomschrijving. Dit omvat ondersteuning bieden aan een collega of student die het moeilijk heeft, deelnemen aan extra vergaderingen of bijdragen aan universiteitsbeleid.
Niet alle academische taken worden gelijk gewaardeerd, benadrukken de onderzoekers. Sommige, zoals lidmaatschap van een faculteitsraad of prestigieuze commissies, worden goed erkend en hoog gewaardeerd en kunnen zelfs gunstig zijn voor een wetenschappelijke carrière. Veel andere belangrijke taken,waaronder het reeds genoemde begeleiden van studenten of collega’s, genieten niet dezelfde waardering of zichtbaarheid.
Uit het Maastrichtse onderzoek blijkt dat het uitvoeren van zulke taken een vrouwelijke wetenschapper niet op een positievere beoordeling komt te staan. Weigert ze echter, dan wordt ze negatiever beoordeeld. Mannen die dergelijke taken weigeren, ondervinden daarentegen geen negatief effect op hun beoordeling. Dat suggereert dat mannen meer vrijheid hebben om tijdrovende taken te weigeren zonder consequenties voor hun carrière, aldus de onderzoekers.
Breed spectrum aan ervaringen vrouwen
Het onderzoek aan de Universiteit Maastricht is uitgevoerd met behulp van een online enquête. Die werd verspreid onder de academische medewerkers van de universiteit en leverde 168 bruikbare reacties op. Om dieper in te gaan op de materie en een meer genuanceerd beeld te krijgen, werden ook focusgroepen en diepte-interviews gehouden. Zo kon een breed spectrum aan ervaringen en inzichten over de werking van de universiteit en de rol van servicegericht werk worden verzameld.
Wetenschappers zijn het erover eens dat servicegerichte taken zoals commissiewerk, administratieve taken en het coördineren van evenementen, essentieel zijn voor het functioneren van de universiteit. Deze taken worden gezien als fundamentele verantwoordelijkheden van een academicus, blijkt uit het onderzoek.
Gevoelens van ongelijkheid en oneerlijke werklastverdeling
Ondanks beleidsmaatregelen die zijn gericht op het dichten van de genderkloof in de academische wereld, blijven grote genderverschillen bestaan. Meer transparantie en actie van beleidsmakers zijn noodzakelijk, schrijven de onderzoekers. “Genderongelijkheden in de academische wereld blijven bestaan en worden zelfs versterkt door een cultuur die onderzoeksprestaties overwaardeert, terwijl essentiële burgerschapsactiviteiten vaak over het hoofd worden gezien”, stellen Russo en Petropoulou Ionescu. “Een culturele verschuiving in de academische wereld is noodzakelijk om deze onzichtbare vooroordelen aan te pakken en een onderzoeksgemeenschap te creëren die verder kijkt dan enkel onderzoeksmetrics.”
