Klap voor universitair onderzoek
Recent liet NWO aan onderzoekscholen die nieuwe initiatieven wilden lanceren gemeld dat “er al overleg is geweest met de bestuurders van KNAW en VSNU en die hebben ingestemd” met de plannen om een eind te maken aan het Graduate Programme. De omstandgiheden waarin dit voornemen tot stand is gekomen, zijn hoogst opmerkelijk. En dit zal minister Bussemaker onaangenaam treffen, nadat zij zich zeer ingespannen had juist de financiering van zulke R&D-activiteiten en opleidingen van academisch toptalent van de eerder dreigende ondergang te redden.
Succes bij evaluatie
Het NWO-programma is tijdens het kabinet-Balkenende IV opgezet als extra stimulans voor interuniversitaire onderzoekscholen en de versterking van Graduate Schools. Zij zouden thematische zwaartepunten oppakken en daar 4 extra promovendi per thema voor kunnen opleiden. Dit paste dan ook goed bij het rapport-Veerman, dat instellingen uitdaagde zich te profileren op eigen kenmerken en sterkten. NWO publiceerde nog in 2014 over het succes dat hiermee was geboekt.
De inhoudelijke evaluatie van de eerste fase van vijf jaar met aanvragen en toegekende projecten onderstreepte dit. De onderzoekers zijn dan ook onthutst, dat NWO na deze eerste ronde van investeringen met veel resultaat dit stopzet. Zoiets vormt niet alleen een soort kapitaalvernietiging in het onderzoek, maar breekt ook kennisloopbanen op. “We hebben het gevoel nauwelijks serieus genomen te worden. We moeten blij zijn met elke worst die ons wordt voorgehouden. NWO begint een onvoorspelbare en onbetrouwbare partner te worden,” foeteren wetenschappelijke directeuren uit de R&D-sector tegen elkaar en ScienceGuide.
Bussemakers vredesverdrag onttakeld
Voor minister Bussemaker is deze gang van zaken pijnlijk. Uit onderzoek dat zij voor de ‘richtlijn onderzoekscholen’ liet doen, bleek dat dit NWO-programma ervoor zorgde, dat zulke kenniscentra adequate financiering konden ontvangen. Mede daardoor kon de minister doorzetten dat de universiteiten, de VSNU, KNAW, onderzoekscholen en OCW een oplossing wisten te bereiken voor hun jarenlange meningsverschillen over wie welk geld waarvoor mocht en ook zou inzetten.
Onder dat ‘vredesverdrag’ dankzij de minister is door NWO nu de bodem weggetrokken. Blijkbaar hebben VSNU en KNAW daar op bestuurlijk niveau hun zegen gegeven. Intussen worden de betrokken R&D-instituten financieel onderuitgehaald en wordt zo de schade aan de infrastructuur van het toponderzoek en de vorming van nieuw talent aan de universiteiten wellicht onherstelbaar.
