Goede vooruitzichten creatief opgeleide

Nieuws | door Sicco de Knecht
19 september 2017 | Creatief opgeleiden vinden opvallend snel een baan, zo bleek onlangs uit een inventarisatie van de Vereniging Hogescholen. “Het beeld van een eenzame schilder driehoog achter op een zolderkamer is totaal achterhaald,” zegt Arlette Kerkhof (HKU).

Als het aan de meeste van de formerende partijen ligt, dan zal er de aankomende jaren flink gesneden worden in het kunstonderwijs. Dit zou moeten gebeuren door simpelweg minder mensen aan te nemen. De afspraken over reductie van het aantal studenten die een aantal jaar geleden zijn opgenomen in het sectorplan zijn behaald, maar nu zouden dit aantal toch nog verder moeten worden teruggeschroefd.

De enige studentengroei aan de kunstenhogescholen in de afgelopen vijftien jaar vond plaats in de creatieve industrie, waar ook de meeste banen zijn. Ondertussen blijft een vermeend gebrek aan werkgelegenheid een vaak gebruikt argument voor beperking van de instroom. Een recent overzicht van de Vereniging Hogescholen (VH) laat zien dat afgestudeerden van de kunsthogescholen juist zeer gunstige arbeidskansen hebben.

Vrije geesten

Het Expertisecentrum Creatief Ondernemerschap van de HKU doet al langer onderzoek naar de kansen op de arbeidsmarkt en het uitstroomprofiel van hun (oud-)studenten. Directeur Arlette Kerkhof ziet dat er de laatste jaren sprake is van een kentering. “Het beeld dat veel mensen hebben, van een eenzame beeldhouwer op een zolderkamer drie hoog achter, die hoopt dat de museumdirecteur een keer langskomt om hem te vragen of hij alsjeblieft wil exposeren in het Stedelijk, dat is hopeloos achterhaald.”

Kerkhof ziet dat afgestudeerden met een creatief profiel hun weg goed weten te vinden naar en op de arbeidsmarkt. “Het is die vrije geest die studenten in staat stelt om ook op creatieve wijze hun weg te vinden op de arbeidsmarkt,” volgens haar komen creatief opgeleiden dan ook veel op plekken terecht waarvoor ze niet per se direct opgeleid zijn.

Dat veel mensen met een kunstopleiding een beroep uitoefenen dat niet bij hun opleiding hoort bleek eerder al uit cijfers van het CBS, 62% heeft een ander beroep. Volgens Kerkhof is dat omdat afgestudeerden over hun discipline heen kijken: “Zo is er de vraag vanuit zorginstellingen om met creatieve oplossingen te komen, bijvoorbeeld om dementerenden meer op hun gemak te stellen binnen de muren van het verzorgingstehuis. Dat is een opdracht voor creatief geschoolden maar het is niet het traditionele of ‘bijbehorende’ werkveld.”

Flexibel en in collectief

Voorheen “gescheiden werelden” lopen dus vaker in elkaar over. “Waar je vroeger als grafisch ontwerper op een bureau voor grafisch ontwerp terecht kwam is het nu veel vaker dat mensen terecht komen op andere plekken en het kan wel eens zo zijn dat kunsten hier eerder op ingesprongen zijn dan andere disciplines,” denkt Kerkhof die signaleert dat creatief opgeleiden zich steeds vaker met maatschappelijke kwesties bezighouden: “iemand uit de mode kan zich ook zomaar bezighouden met een duurzaamheidsproject.”

Net als in meerdere sectoren is het zo dat afgestudeerden veelal ‘self employed’ zijn, maar volgens Kerkhof is dat niets nieuws voor de kunstensector. “Van oudsher zie je eigenlijk al dat zo’n 70% van de creatief opgeleiden zzp-er worden,” het is niet zo dat dit de afgelopen tijd af- of toegenomen is volgens haar maar er is wel een ontwikkeling gaande. “Je ziet dat kunstenaars zich ook vaker organiseren als collectief, in een los-vast verband, op die manier kunnen ze omgaan met verschillende vragen van opdrachtgevers.”

Navelstreng doorknippen

Bij het Expertisecentrum Creatief Ondernemerschap wordt al langer onderzoek gedaan naar wat werkt om studenten klaar te stomen voor de arbeidsmarkt, ook na het behalen van het diploma. “Wat wij hebben gemerkt is dat zij, die wij ‘vers’ afgestudeerden noemen, niet staan te trappelen om bij problemen direct met hangende pootjes terug te gaan naar de instelling,” het is volgens Kerkhof nodig om wat afstand te hebben en voor minstens twee jaar ‘de navelstreng door te knippen’.

“Wat wij wel merken is dat vers afgestudeerden er geen moeite mee hebben zich te laten adviseren door andere alumni met meer werkervaring,” dat is dan ook de plek waar de HKU zijn rol oppakt. De vragen die (bijna) afgestudeerden hebben lopen sterk uiteen van zeer praktische ‘hoe maak ik een factuur?’ tot een abstracter niveau ‘moet ik nu als zelfstandige beginnen of in vaste dienst een paar dagen in de week werken?’. “Om die reden organiseren wij binnen en buiten het curriculum ontmoetingen, online en offline, ,” vervolgt Kerkhof die hiermee de community van de HKU hechter wil maken.

Dit jaar is HKU gestart met een nieuw initiatief: de pre-incubator. “We willen zo’n twintig high potentials ondersteunen bij het opzetten van hun onderneming. Daar leren wij op onze beurt ook weer verschrikkelijk veel van, omdat daarmee steeds helderder word wat een initiatief succesvol maakt. Dit kunnen we vervolgens weer integreren in ons onderwijs om nog betere, creatieve professionals op te leiden.”


«
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
ScienceGuide is bij wet verplicht je toestemming te vragen voor het gebruik van cookies.
Lees hier over ons cookiebeleid en klik op OK om akkoord te gaan
OK