Liever selectie dan subsidie

In 1992 besloot PvdA minister Jo Ritzen de subsidie aan Nyenrode stop te zetten, omdat de universiteit in Breukelen vasthield aan het principe van selectie aan de poort. Een universiteit diende voor eenieder toegankelijk te zijn, aldus de minister destijds, niet alleen voor de meest gemotiveerde en meest getalenteerde studenten. Opmerkelijk genoeg is de minister tegenwoordig bestuursvoorzitter van de Universiteit Maastricht, waar, inderdaad, geëxperimenteerd wordt met selectie aan de poort. Het kan verkeren.

Anno 2007 wil PvdA minister Plasterk experimenten met selectie aan de poort stopzetten, omdat het voorspellend vermogen van deze selectie beperkt is, volgens hem. Daarmee zet hij een belangrijke stap in de ontwikkeling naar eerlijke concurrentie in het hoger onderwijs. Door de actie van minister Ritzen destijds is selectie voor Nyenrode immers een unique selling point.

Waarom heeft Nyenrode wel vertrouwen in het principe van selectie? Op zich delen wij de analyse van de minister, dat een selectietest of -interview sec geen direct voorspellend effect heeft op de tentamencijfers. Daarbij spelen namelijk naast de geschiktheid van de student voor de studie een heleboel andere factoren mee. Toch zijn wij van mening dat de tests en interviews die wij potentiële studenten afnemen voor het succesvol studeren aan Nyenrode van groot belang zijn. Hieronder noem ik u vier redenen waarom wij selectie aan de poort zo belangrijk vinden.

Op de eerste plaats is onze ervaring dat selectie leidt tot zelfselectie. Je houdt studenten een spiegel voor. Alleen diegenen die vertrouwen genoeg in zichzelf hebben durven aan Nyenrode te beginnen. Omdat ze door de selectie willen komen, verdiepen ze zich in wat ervoor nodig is om in de studie succesvol te zijn. In dat proces vormen ze zich een beeld: heb ik dat wat nodig is om deze studie goed te doen? Op de tweede plaats, in het verlengde daarvan: selectie is management van verwachtingen. In dat licht is selectie voortgezette voorlichting over het programma; tijdens het proces krijgen studenten een steeds beter beeld waar zij nu precies aan beginnen. Deze mensen weten dat het bikkelen is, zeker in het begin. En die gaan er dan ook vol voor.

Een derde belangrijk punt: selectie aan de poort zorgt er mede voor dat er een ideale studieomgeving wordt gecreëerd. Er ontstaat een groep van mensen die goed heeft nagedacht over wat ze willen en die bereid zijn veel tijd, geld en energie te steken in hun studie. En iedereen weet dat het werken met gemotiveerde mensen gewoon veel leuker, uitdagender en leerzamer is. Juist in een studie bedrijfskunde waarbinnen interactie, discussiëren en samenwerken met anderen zo belangrijk is, is het cruciaal om een diverse groep gemotiveerde  medestudenten te hebben.

En last but not least: voor een succesvolle selectie is een succesvolle positionering van je onderwijsinstituut cruciaal. Helaas valt het  Nederlandse hoger onderwijs te kenmerken als producenten van eenheidsworst. Een duidelijk profiel is wenselijk maar kan alleen worden gecreëerd als ook bij de selectie daar rekening mee gehouden wordt. Onderzoek toont aan dat alleen voor speciale opleidingen selectie zin heeft. Voor een business universiteit als Nyenrode is het daarmee een zeer geschikt middel.

Nyenrode heeft in 1992 de keuze gemaakt voor selectie, ten koste van de subsidie. Daar staan we nog steeds achter. Het feit dat je alleen werkt met hoog gemotiveerde studenten vertaalt zich direct terug in de kwaliteit van het onderwijs, een zeer hoog rendement, de motivatie van docenten en de waardering van de arbeidsmarkt. De minister zou er goed aan doen om waar mogelijk initiatieven bij private en publieke onderwijsaanbieders niet zozeer te subsidiëren, maar vooral toch te stimuleren.

Prof.dr. Jack van der Veen