‘Burgerschapsonderwijs moet ook verplicht worden in hbo en wo’
Gisteravond debatteerde de Tweede Kamer over het mbo, waarbij veel aandacht was voor het burgerschapsonderwijs aldaar. Demissionair minister Dijkgraaf wil dat dit onderdeel verplicht getoetst gaat worden in de portfolio van mbo-studenten. Dit riep bij veel Kamerleden de vraag op waarom dit alleen in het mbo moet gebeuren en niet eveneens in het hbo en het wetenschappelijk onderwijs. De minister wil dat niet meteen wettelijk verplichten, maar heeft wel oren naar een serieuze discussie over dit voorstel.
Betutteling en stigmatiserend voor mbo’ers
“Wat DENK betreft is het verplichten van een examen burgerschap in het mbo wederom een voorbeeld dat we een breed maatschappelijk probleem afschuiven op één specifieke groep”, zei Doğukan Ergin, de onderwijswoordvoerder van DENK. “Door verplicht burgerschapsonderwijs bij het mbo te beleggen, werkt dat stigmatiserend. Dat voelt voor veel mbo-studenten als betutteling. Is de minister bereid om burgerschapsonderwijs ook te verplichten in het hbo en het wetenschappelijk onderwijs?”
Ook de fractievoorzitter van de SGP, Chris Stoffer, vindt dat niet zo’n gek idee. Als alumnus van de Universiteit Twente heeft hij naar eigen burgerschapsonderwijs gemist tijdens zijn studie. “Laat ik bij mezelf beginnen. Ik heb civiele techniek gestudeerd; dan ben je veel bezig met wiskunde en met techniek, maar dan krijg je niets mee van burgerschap. Dus waarom daar niet, en op het mbo wel? Als ik op sommige mbo’s kijk, hebben studenten daar op hun negentiende al meer begrepen van burgerschap dan ik toen ik in Enschede afgestudeerd was.”
D66 pleitte ook voor meer burgerschapsonderwijs, in ieder geval in het hbo. VVD-woordvoerder Claire Martens-America was niet principieel tegen dit voorstel, maar wil wel meer weten over de precieze vorm ervan.
Als je het echt over de waaier hebt
Een week eerder brak Adnan Tekin, voorzitter van de MBO Raad, tijdens een zogeheten ‘rondetafel-gesprek’ in de Tweede Kamer al een lans voor de uitbreiding van het burgerschapsonderwijs naar het hbo. “Het irriteert mij dat die eis voor burgerschapsonderwijs niet aan hbo-studenten wordt gesteld. Ik zou zeggen: als je het echt over de waaier hebt, kijk dan ook naar 17-jarige havisten die naar het hbo gaan, of die ook niet wat meer bredere vorming nodig hebben”, liet hij optekenen.
De minister zei tijdens het Kamerdebat dat burgerschapsonderwijs een wettelijk onderdeel is van het onderwijs in het mbo. “Het hbo en wo hebben een andere opdracht als het gaat over burgerschapscompetenties. Het hbo en wo hebben wel een opdracht om het maatschappelijk verantwoordelijkheidsbesef te bevorderen, maar daar is het minder scherp gedefinieerd. Ik ben ook zeker in gesprek met hbo en wo over het versterken van de burgerschapscompetenties, maar nogmaals: wettelijk ligt dat anders”, aldus Dijkgraaf. “Ik denk dat het in de waaiergedachte best interessant is om hier het gesprek over te voeren.”
Hbo en wo kunnen nog veel van het mbo leren
Volgens de minister kunnen het hbo en wo in dit opzicht nog veel leren van het mbo. “Hoe vind je je weg in de samenleving? Ook bij discussies rondom mentaal welzijn van studenten. Kijk ook naar wat er het afgelopen half jaar heeft plaatsgevonden in het Midden-Oosten. Dan zie ik dat de burgerschapslessen in het mbo heel goede momenten zijn om daarover het gesprek te voeren. In het hbo en wo moet men dan gaan improviseren, want dan moeten ze opdrachten bedenken. Dus ik vind het een terecht punt.”
Op de vraag van DENK om dit ook in het hbo en wo een vast onderdeel te maken van toetsing en examinering, hield de minister de boot af. “Daar moet ik echt wel wat verder over nadenken. Ik denk dat de academische vorming op veel universiteiten daar misschien gedeeltelijk antwoord op geeft. Nogmaals, we moeten ook oog hebben voor de verschillende onderwijsvormen. Ze zijn gelijkwaardig, maar ze zijn niet gelijk. Ik vind het daarom wat te vroeg om direct te zeggen dat daar ook een instellingsexamen of zelfs een wettelijke opdracht voor het hbo en wo bij hoort.”
