Komt TEKES NL?

De vorige kabinetsperiode stapelde dat departement in z’n eentjeeen groot aantal beleidsnota’s op elkaar, vaak van concurrerendedirectoraten. Zo zagen we beleidsnota’s over innovatie, regionaleontwikkeling en sleutelgebieden die deels strijdig met elkaarwaren. De regie van die verschillende nota’s werd weerondergebracht bij verschillende agentschappen en directies op hetdepartement.

Mijn advies aan de minister is dan ook om ruimte te maken voor haarbeleidsinnovatie door beleid af te schaffen en de eigen organisatiete vernieuwen. In de woorden van de Oostenrijkste econoomSchumpeter ‘creatieve destructie’. Om iets nieuws te kunnen doenmoet er eerst ruimte gemaakt worden.

Zo is Syntens, het overheidsbedrijf voor innovatieadvies aan hetMKB, eigenlijk ingehaald door zijn eigen succes. De grote aandachtdie -mede dankzij Syntens- in het MKB gegroeid is voor innovatiebetekent dat er inmiddels een gezonde markt voorinnovatieconsultancy is. Syntens werkt grotendeels metoverheidssubsidies en verstoort die markt. Tijd dus om teinnoveren. Bijvoorbeeld door Syntens als bedrijf teverzelfstandigen of door het onder te brengen bij TNO alsinnovatie-advies tak.

Ook wordt er op het ministerie nagedacht over een Nederlandsevariant van het Finse technologie agentschap TEKES. Dat is logisch,omdat TEKES een internationaal succesverhaal is. Het knappe kunstjevan TEKES: meer Finse MKB-bedrijven de exportmarkt op helpen zodatze echt kunnen gaan groeien. Dat gebeurt via innovatieprogramma’swaarin Finse onderzoekers gekoppeld worden aan grote en kleinbedrijven. Dat luistert heel nauw. ‘Innovation is a contact sport’zeggen ze in de VS. De mensen van TEKES weten als geen ander wie zemet elkaar in contact moeten brengen en ze kunnen dat ongeveer zeskeer zo snel als wij in Nederland, met grofweg een vier keer hogerbudget en ongeveer vier keer minder mensen.

Het idee is dat de Nederlandse TEKES onderdeel wordt van debestaande subsidieverdeler SenterNovem. Dat is een slecht idee:zoiets bijzonders als TEKES kan alleen ontstaan als het in eenvrije ruimte kan ontstaan en niet dagelijks gehinderd wordt doorhet verleden. Veel beter is om de subsidietaken van SenterNovemonder te brengen bij het ministerie van Financiën en voor de restvan de medewerkers elders werk te zoeken. Het moet de kwartiermakervan de nieuwe club vrij staan om zijn eigen, nieuwe team teformeren. Wellicht met een groot aantal oud-SenterNovemmedewerkers, maar niet gedwongen.

De kans dat de minister daadwerkelijk ruimte gaat maken voor haarnieuwe beleid schat ik laag. Het gaat om zeer ingrijpende, voor debetrokkenen zeer pijnlijke ingrepen, dus er zal veel weerstandzijn. Tegelijkertijd staat Schumpeter’s theorie vijfenzestigjaar na dato nog steeds kaarsrecht overeind. Deinnovatiekracht van Nederland versterken gaat niet zonder pijn. Hetkomt echter zeer zelden voor dat de politiek beleid afschaft enecht goed naar de uitvoering kijkt. Maar ik laat me heel erg graagverrassen door het nieuwe kabinet.


Frans Nauta
lector Innovatie aan de Hogeschool Arnhem Nijmegen eninnovatie-adviseur
http://www.nauta.org