Alumni van ROC’s

Geef ze de tijd van hun leven en creëer een band voor het leven

Daar waar universiteiten worstelen met het vraagstuk op welke manier fondsen te werven en zij hier langer of korter in de praktijk ervaringen mee opdoen, en daar waar hogescholen voorzichtig de eerste strategische stapjes zetten, daar is het domein van alumnirelaties voor het middelbaar beroepsonderwijs volkomen onontgonnen gebied.

Opmerkelijk is dit niet. Regionale Opleidingscentra (ROC’s) hebben de handen vol aan het inrichten van het opgelegde competentiegericht leren en het terugdringen van vroegtijdig schoolverlaten. Bovendien worden ROC’s meer dan andere onderwijstypen aangesproken om een bijdrage te leveren aan het oplossen van maatschappelijke vraagstukken, die niet direct onderwijs gerelateerd zijn.

Desalniettemin laten ROC’s hun maatschappelijke ondernemerszin in toenemende mate gelden. ROC’s hebben regionale verankering hoog in het vaandel en veelal als kerndoel in hun instellingsplan vastgelegd. Vanwege de beroepspraktijkvorming (BPV), waarbij studenten hun vak eigen maken door langdurige stages, is de samenwerking met het locale bedrijfsleven een dagelijkse gang van zaken. Het MKB op zijn beurt steekt veel energie in het onderhouden van de relatie met het ROC, dit met het oog op het werven van gekwalificeerd personeel. Want meer dan 60% van de leerlingen treedt na het behalen van een diploma in dienst bij het leerbedrijf.

Al met al zou je verwachten dat ROC’s zich bewust zijn van de waarde van hun netwerk. De bestaande netwerken zijn echter enkel opgeslagen in de bronchiën van de organisatie: in het hoofd van de individuele docent die dagelijks samenwerkt met de leerbedrijven. Wanneer deze docent uitvalt of vertrekt is daarmee ook zijn netwerk verdwenen. In het bedrijfsleven zou dit vraagstuk met het oog op het zekeren van kritisch bedrijfskapitaal, in de vorm van kennismanagement worden aangepakt. Echter, door ROC’s worden bestaande netwerken over het algemeen niet strategisch beheerd.

Wanneer je bedenkt dat meer dan 90% van de studenten van een ROC uit de regio komt en na hun opleiding ook blijft, dan is het klip en klaar dat alumni een belangrijke doelgroep vormen voor een ROC. Echter, ROC’s hebben over het algemeen geen flauw idee van waar hun alumni terecht komen en van structureel contact is dan ook geen sprake. Dit is des te opmerkelijker omdat ROC’s zo nadrukkelijk op zoek zijn naar een relatie met ‘de community’, de gemeenschap in de regio waar het ROC is gevestigd. Hier is dus een wereld te winnen.

In deze bijdrage stellen wij, aan de hand van een interview met Coen Free, voorzitter van het CvB van het ROC Koning Willem I College te Den Bosch, de dagelijkse schoolervaringen van de leerlingen centraal, waar zij na afloop van hun opleiding, als alumni, op terug (zullen) kijken. Om wat voor soort van beeld gaat het dan? De aard van deze ervaringen blijkt dan in hoge mate bepaald door de visie en de waarden van waaruit de oprichter van het College, Coen Free, te werk gaat.

Zijn inspiratiebron ligt in de Verenigde Staten bij de zogenoemde Community Colleges. Zich aan dit voorbeeld spiegelend, heeft hij een kennisinstelling opgezet waartoe ook een basisschool behoort. Het lerend vermogen van de leerlingen wordt voortdurend uitgedaagd, niet alleen in cognitief opzicht, maar ook waar het gaat om het fysieke en het emotionele. Zo beschikt de school over een theater waar artistieke expressie wordt beoefend.

Het zelfbeeld van de school is dat van een leerdorp en van een loopbanencentrum. In het onderwijs zoeken de docenten aansluiting bij de internetleerstijl van hun leerlingen, die de eerste generatie vormen die haar ouders hierin onderwijst! Spelenderwijs, met behulp van de modernste technieken, acteren de leerlingen op school ook als kenniswerkers, bijvoorbeeld waar het gaat om het ontwerpen en implementeren van een website van het College.

De schoolleiding wil dat de instelling een natuurlijk en effectief onderdeel van de regio is. Zo worden vertegenwoordigers van het lokale bedrijfsleven bij schoolprojecten betrokken. Dit kan de vorm aannemen dat leerlingen opdrachten doen ten behoeve van middelgrote en kleine bedrijven; ook worden ondernemers en alumni (bijvoorbeeld rolmodellen uit de sportwereld zoals Ruud van Nistelrooy of Minke Booij) de school binnengehaald, bijvoorbeeld als gastdocenten of als leden van adviesraden. Op deze wijze is het College een open, dynamisch netwerkverband, evenals de wereld om het College heen.

Een netwerkende school die geïntegreerd is in haar omgeving geeft haar studenten andersoortige signalen dan een kennisinstelling die zich hierin minder profileert. Bij alumni van het Koning Willem I College is de kiem van verwachting gelegd dat hun school hun leven lang met hen meegaat. Het is in dit kader opmerkelijk, dat het Koning Willem I College als ROC zich niet enkel inbedt in de regionale economische infrastructuur, maar dat het nadrukkelijk de geschiedenis van de regio claimt als voorloper van het huidige kennisinstituut. Het getuigt van visie en lef om bijvoorbeeld Erasmus en Jeroen Bosch openlijk als voorvaderen van het College te benoemen. Het resulteert in een bijna on- Nederlands gevoel van trots. Dit is de kern die Free aangeeft: hij wil studenten een persoonlijke succeservaring meegeven. Vandaar ook de voorbeelden van topsporters en voorvaderen. Deze hebben een voorbeeldfunctie: als zij het kunnen, kun jij het ook! Dit alles resulteert in het kweken van trots bij de student. Trots op hun vak, trots op hun school, trots op hun ‘roots’ en trots op hun stad.

Hoewel het Koning Willem I College een belangrijke voorbeeldfunctie vervult, staat ook zij nog aan het begin van het handen en voeten geven aan alumnibeleid. Het College ziet zich voor de uitdaging gesteld om de doelgroep alumni, via diverse initiatieven, programma’s en kanalen aan zich te binden. Want alumni spelen op termijn een sleutelrol in de regio. In 2025 zullen in de regio Den Bosch zeker 50.000 alumni van het College wonen. Wanneer je dit aantal afzet tegen het huidige inwonersaantal van Den Bosch, 130.000, dan behoeft dit geen nadere toelichting.

Prof. Dr. Geert Sanders
Geert Sanders is als hoogleraar organisatiekunde verbonden aan de Faculteit Bedrijfskunde van de Rijksuniversiteit Groningen. Aan diezelfde universiteit is hij als directeur werkzaam bij het Ubbo Emmius Fonds voor relatiebeheer en fondswerving. Daarnaast is hij lid van de EU- Expert Group ‘Fundraising by Universities from Philanthropic Sources’ in Brussel. In de loop van 2006 kwam zijn boek ‘Fondsen werven, de relatiegerichte aanpak’ op de markt (Uitgeverij Van Gorcum, tweede druk, 2007).
www.geertsanders.com

Hans Hoornstra
Hans Hoornstra is ondernemer. Als directeur van FORMEDIA speelt hij een voortrekkersrol in het Nederlandse taalgebied wanneer het gaat om het professionaliseren van alumnibeleid door advies, onderzoek, symposia en trainingen.
www.formedia.nl