Imago promotie moet omhoog

De oorzaken voor deze lange duur ligt over het algemeen niet aan de promovendi, maar veelal aan “externe” factoren, vaak de begeleiding. Het lijkt ons inziens dan ook enigszins voorbaring en onverstandig om het promotietraject al extra te korten in theorie tot de helft van de praktijk, zonder wat te doen aan de problematiek rond de begeleiding en andere externe factoren. Uit het onderzoek van de NVAO kwam juist naar voren dat doel nummer één van de research master (RM)  volgens de spelers in het veld (KNAW, CvBs, decanen en opleidingsdirecteuren)  het opleiden van goede onderzoekers voor een promotietraject is.

Het PNN pleit daarom juist voor terughoudendheid in het terugdringen van de formele promotieduur. Laten we nu eerst de resultaten afwachten van hoe de RM studenten presteren in het promotietraject voordat het 4-jarige traject wordt ingekort. Laten we er verder voor zorgen dat de geroemde begeleiding van de RM studenten ook doorgezet wordt in het promotietraject om tot verbeterde resultaten te komen.

Daarnaast zal het veld (universiteiten, studenten, promovendi, OC&W) werk moeten gaan maken in een verbetering van het imago c.q. de marketing van de meerwaarde van de RM en ook de promotie naar het bedrijfsleven toe. Zolang de carriereperspectieven voor RM en promotie niet de extra opleiding en werkervaring reflecteren, zal het moeilijk blijven excellente studenten geïnteresseerd te krijgen en te houden voor de RM en bovenal de promotie.

PNN pleit ook voor differentiatie en diversiteit in de te volgen trajecten. Natuurlijk zal voor een individuele student of promovendus een 3-2-3 traject prima kunnen, maar als standaard is het niet verstandig (zeker niet voor longitudinaal, fundamenteel, en kwalitatief onderzoek). Waarom pleit bijvoorbeeld de VSNU voor differentiatie en werkten ze dat alleen maar uit in het korter worden van promoties en het invoeren van promotiestudenten. Waarom wil de VSNU niet meer terug naar een langere vorm van promotie, zoals de KNAW bij monde van president Van Oostrom voor pleit? Omdat de differentiatie van de VSNU een bezuinigingsmaatregel lijkt, die ten koste gaat van de kenniseconomie.

Door dit beleid verslechteren de voorwaarden waaronder mensen promoveren, verslechtert het imago dat nu juist verbeterd dient te worden,  verslechteren de carriereperspectieven. Verder gaan deze bezuinigingsmaatregelen ten koste van de promovendi, doordat sociale zekerheden afkalven zonder dat daar reëel iets tegenover staat zoals betere begeleiding, betere perspectieven na promotie (zoals een vaste post-doc plaats of UD plaats) of betere posities in het bedrijfsleven (in vergelijking met masterstudenten).

PNN wil, net als Karl Dittrich van de NVAO, dan ook enige terughoudendheid in het veranderen van het huidige systeem. Laat de RM zich uitkristaliseren, zodat good/best practices zichtbaar worden. Dan wordt ook duidelijk of de promotieduur korter is geworden bij gelijkblijvende kwaliteit. Laat dus ook de promotieduur 4 jaar blijven met een promovendus als volwaardige werknemer zodat het aantrekkelijk blijft om in een prikkelende omgeving te werken met genoeg zekerheden die collega-starters op de arbeidsmarkt ook genieten. Laat in ieder geval in dat opzicht het promoveren ook aantrekkelijk blijven in vergelijking tot de overheid en het bedrijfsleven. Laten we dus vooral gezamenlijk – VSNU, NVAO, KNAW, OC&W, PNN – ervoor zorgen dat het imago van promoveren wordt verhoogd buiten de academische wereld, zodat ook daar de meerwaarde van een promotie wordt erkend.

Gertjan Tommel
Algemeen Bestuurslid PNN