ScienceGuide staat voor verdieping. Dit is het platform waar de actualiteit en achtergrond elkaar ontmoeten op een inhoudelijke en doordachte wijze. Onder het uitklapteken vind je dus een toelichting, geheugensteun of voetnoot die de redactie of de auteur toevoegt. Dit doen wij om ervoor te zorgen dat wij in onze artikelen grondig en gedetailleerd in kunnen gaan op belangrijke details, zonder de lezer kwijt te raken.
Lijstje toppers meer verbeelding dan macht?
Nieuws |
de redactie
2 oktober 2007 | Deze weken publiceert De Volkskrant opnieuw een Top 200 van invloedrijkste Nederlanders. Maar is die wel op een wetenschappelijk erkende manier totstand gekomen? De namen op de nieuwe lijst wijken nogal af van die van vorig jaar: 51 van de 150 namen zijn helemaal nieuw en de samenhang in de rangorde tussen de andere 99 is maar 47%. Is de Nederlandse elite zó veranderlijk? Is sprake van meetfouten? Wetenschapsdynamicus dr. Loet Leydesdorff van de Universiteit van Amsterdam (UvA) plaatst dan ook de nodige kanttekeningen.
Hij stelt dat de lijsten van De Volkskrant zijn gebaseerd op een andere definitie van centraliteit dan in de wetenschappelijke literatuur gebruikelijk is. Door het gebruik van andere criteria veranderen de volgordes. Het onderzoek van De Volkskrant is gebaseerd op sociale netwerk analyse en is uitgevoerd in samenwerking met de Erasmus Universiteit Rotterdam. Leydesdorff toont met de data van 2006 aan dat de gebruikte onderzoeksmethode duidelijk afwijkt van de gangbare maten voor centraliteitsonderzoek. De nieuwe maat is volgens Leydesdorff nog niet in de internationale wetenschappelijke literatuur gepubliceerd.
Doorgaans worden drie aspecten van centraliteit onderscheiden: (1) als middelpunt van een uitgebreid netwerk (‘relationele centraliteit’), (2) vanwege een strategische positie tussen bestaande clusters (‘intermediërende centraliteit’), en (3) in de mate waarin men iedereen in het netwerk via-via kan bereiken (‘nabijheidscentraliteit’). De door de Rotterdamse onderzoekers gebruikte maat kan worden beschouwd als een variant op die derde maat. Aan de hand van de data uit 2006 laat Leydesdorff zien dat de samenhang tussen ‘nabijheidscentraliteit’ en de (in 2006) door De Volkskrant gepubliceerde lijst niet groot is (0.54). De drie gangbare maten correleren onderling wel (> 0.80).
Leydesdorff: ‘Op basis van de gangbare onderzoeksmethoden kom ik voor 2006 op een andere volgorde dan De Volkskrant. In termen van het aantal relaties constateer ik dat werkgeversvoorzitter Bernard Wientjes in het centrum van de macht staat. Met betrekking tot strategische posities staat Kees van Lede (oud- bestuursvoorzitter AKZO-Nobel) bovenaan. Alexander Rinnooy Kan (voorzitter SER) voert de lijst aan in termen van ‘nabijheidscentraliteit’. Elco Brinkman, die in 2006 bij De Volkskrant bovenaan stond, is binnen de drie categorieën wel steeds een van de top drie. Hoe verder men van de top komt, des te groter zijn de verschillen. Dit verklaart ook waarom in het onderste segment zoveel veranderlijkheid optreedt.’
Wat betreft het hoger onderwijs was het in elk geval opmerkelijk dat in het Volkskrantlijstje bijvoorbeeld Yvonne van Rooy nog boven de Kroonprins scoorde en Erica Terpstra ruim boven Ed d’Hondt. ScienceGuide houdt het daarom voorlopig maar aan de eigen Top 10, die na een Europese versie van dit voorjaar in 2008 weer een nationale aflevering gaat krijgen.
