Laten we niet de fout van 1982 herhalen

“Ik hoop dat naast het kabinet ook de sociale partners dit rapport goed lezen. En er nu naar handelen. Want laten we niet dezelfde fout maken als in 1982. Toen kwam er een sociaal akkoord die de effecten van de eerste globaliseringsgolf moesten verzachten: loonmatiging, werktijdverkorting en lastenverlichting.

Maar tijdens die crisis vergaten we te investeren in nieuwe werkgelegenheid, in onderwijs, onderzoek en innovatie. Daar plukken we nu nog steeds de wrange vruchten van. Het KIA-rapport van het Innovatieplatform laat zien dat we op veel indicatoren inmiddels een Europese middenmotor zijn geworden. Landen als Duitsland, VS en Finland investeren juist nu weer in vernieuwing. In Nederland ligt er een basis met de Kennisinvesteringsagenda, een akkoord van 26 partijen. Daar moet worden doorgepakt. Als Nederland dat niet doet, zal ons dat de komende tien jaar op achterstand zetten.

Een scherp en eerlijk rapport is het, maar erg blij word je er niet van. We liggen niet op koers volgens het Innovatieplatform. Vooral het achterblijven van de onderwijsprestaties, van doorbraken op het terrein van leven lang leren, van het aantal onderzoekers, alsmede de aanstaande uitstroom van docenten en de achterblijvende omzet uit innovatie zijn absoluut zorgwekkend. En op een terrein blijken we de nullijn goed te hebben vastgehouden: de uitgaven van R&D zijn in Nederland sinds 2000 vrijwel gelijk gebleven.

Investeringen in onderwijs en onderzoek blijven al jaren achter, in vergelijking met andere landen, zowel publiek als privaat. Dijkgraaf en Rinnooy Kan hebben gelijk als ze pleiten voor een versnelling. Ook het Innovatieplatform wordt blijkbaar ongeduldig over het uitblijven van echte vooruitgang, en terecht.

De enige echte vooruitgang die we afgelopen jaren hebben geboekt lijkt de toename van bèta-techniek studenten te zijn. Op zich verheugend maar wel erg mager. De KIA-foto vertoont te veel oranje en rode stoplichten. En ik herken helaas teveel van de gegevens en aansporingen tot actie uit de Kenniseconomie Monitor van 2003, die wij opstelden toen het Innovatieplatform begon.”

Joeri van den Steenhoven
Nederland Kennisland