Leerling en leraar profiteren van goede relatie
Helma Koomen (UvA) leidde het onderzoek naar het belang van eengoede relatie tussen leraar en leerling: “Opmerkelijk is dat hetstimuleren van positieve relaties vooral van belang lijkt in hetvoortgezet onderwijs, en in het bijzonder voor kinderen uit lageresociaaleconomische milieus. Vaak neemt de motivatie om te leren oplatere leeftijd af. Juist dan maakt het kennelijk uit of je eenwarme band met je leraar hebt. Je zet je als leerling dan als hetware in voor die docent.”
“Bij jongere kinderen ligt het anders. Basisschoolleerlingenhebben vooral last van een negatieve relatie met een juf ofmeester, hoewel positieve relaties ook voor hen een gunstig effecthebben. Het is voor jonge leerlingen in de eerste plaats van belangnegatieve of conflictueuze relaties te vermijden.”
Verschillende resultaten jongens, meisjes enmilieus
De onderzoekers hebben 99 verschillende studies uit deinternationale wetenschappelijke literatuur naast elkaar gezet.Hieruit bleek onder meer dat jongens zich in het geval vanpositieve relaties meer betrokken en gemotiveerd voelen op school.Meisjes gaan beter leren. Daarnaast bleken vooral kinderen uitlagere sociaaleconomische milieus te profiteren van een warmerelatie met de leraar. Zij voelden meer betrokkenheid enpresteerden beter. Er is meer onderzoek nodig om precies uit tezoeken hoe affectieve relaties en leeropbrengsten op elkaarinwerken.
Persoonlijke relaties zijn ook van belang voor docenten.Leerkrachten ontlenen voldoening en zingeving aan persoonlijkerelaties met leerlingen, terwijl ongunstige relaties negatieveemoties oproepen. Niet probleemgedrag in het algemeen, maar gedragdat leidt tot een conflictueuze relatie met de leraar, draagtvermoedelijk vooral bij aan werkstress.
Jantine Spilt, die dit deel van het onderzoek onder haar hoedehad, benadrukt dat veel schoolleiders en leraren weliswaarintuïtief aanvoelen dat relaties met leerlingen belangrijk zijn,maar dat expliciete kennis ontbreekt om het pedagogisch handelen teverbeteren. ‘Het zou goed zijn als er meer aandacht op scholen isvoor de relationele vaardigheden van leraren, aangezien deze nietalleen het welzijn van leerlingen maar ook het welbevinden vanleraren beïnvloeden.’
De reviewstudie ‘Leraar-leerlingrelaties, schools leren vanleerlingen en welbevinden van leraren’ is uitgevoerd door HelmaKoomen, Jantine Spilt, Debora Roorda, Frans Oort (allenUniversiteit van Amsterdam) en Jochem Thijs (Universiteit Utrecht).Het onderzoek werd gefinancierd door de Programmaraad voor hetOnderwijsonderzoek (PROO), onderdeel van NWO. Een Nederlandstaligesamenvatting is te downloaden via de
