VU-hoogleraar benoemt bij Ajax gymleraar

Nieuws | de redactie

17 november 2011 | Collega’s in topbesturen van het onderwijs verzuchtten tegen ScienceGuide bij zijn aantreden: “Waar begint hij aan?” Een half jaar later is duidelijk in welk wespennest VU-hoogleraar Steven ten Have zich stak. Hoogstpersoonlijk regelt hij de komst van Louis van Gaal naar de ArenA en wekt eeuwige toorn van Cruijff.

Als hoogleraar Strategie- en Verandermanagement aan de VU zalSteven ten Have ongetwijfeld weten wat er nu op hem af komt. Maarlijken de heel eigen zeden en codes van de voetbalwereld ende machtsstrijd waar de VU-wetenschapper nu inzit, de managementstudies niet inmiddels ver ontstegen?ScienceGuide kijkt naar het wetenschappelijk werk van TenHave en de impact daarvan op de Ajax-capriolen.

Extreme omgevingsverandering

Een half jaar geleden, bij het aantredenvan Ten Have, was de rol van Cruijff al uiterst precair. Een nieuwaangestelde Raad van Commissarissen met naast professor Ten Have,onder meer de oud-voetballer Edgar Davids en El Salvador, Nummer 14zelf, moest de Ajax-organisatie opnieuw gaan inrichten na jaren vanongekend egomaan wanbeleid.

Met de aanstelling van oud-Ajaxtrainer en oud-technischdirecteur van de voetbalclub – “Ich bin Feierbiest” –  Louis van Gaal als denieuwe algemeen directeur wordt nu een belangrijke stap gezet om denieuwe organisatie in te richten. De wetenschapper Ten Have houdtzich daarbij onmiskenbaar aan zijn eigen inzichten oververandermanagement: “Als er sprake is van zeer extremeomgevingsveranderingen moet de organisatie om te kunnen overlevenradicaal veranderen. In zo’n geval raken de bestaande routines ensystemen in een klap achterhaald. Stap-voor-stap veranderen biedtdan geen soelaas,”

De belangrijkste en ongrijpbaarste icoon in de Ajax-organisatieheeft Ten Have bij deze cruciale beleidskeuze vakkundig buitenspelgezet. Cruijff kwam niet opdagen. En laat weten niet gekend te zijnin de benoeming van zijn aartsvijand. Voegt de VU-hoogleraar zo aande bestuurscrisis in Amsterdam een nieuw hoofdstuk toe of prikt hijde opgeblazen ballon leeg?

Mentoor en Telemachos

Boeiend en relevant is de vraag in hoeverre de wetenschappelijkekennis van VU-professor Ten Have nu nog houvast biedt in deCruijff-crisis.  “Om gericht te kunnen werken aan derealisatie van een veranderdoel is het begrijpen van de context vande organisatie cruciaal”, stelt Ten Have op zijn bedrijfswebsite. Nu Ten Have naast Cruijff, ookclub-held Sjaak Swart tegen zich in het harnas heeft gejaagd, lijktde context van de organisatie Ajax nu crucialer dan ooit.

In dat wetenschappelijk werk laat ten have zien, dat hij veeloog heeft voor de gidsende en begeleidende rol vanonderwijzer-achtige voetbaltrainers als de vroegere gymleraar Louisvan Gaal. Hij weet daarbij zelfs terug te grijpen op de tijd vanAjax zelf. De tijd van het Hellas van Homerus, van voor de euro enPapandreou, toen Ajax nog een suïcidalestrijder was voor de muren van Troje. Ten Have schildert dat oermotief van de “vertrouwdeleraar, adviseur, beschermheer en vaderfiguur”, waar Van Gaal zichgraag aan spiegelt zo:

“In de Griekse mythologie was Mentoor de vertrouwde leraar,adviseur, beschermheer en vaderfiguur van Telemachos, de zoon vanOdysseus. De klassieke meester-gezelrelatie vinden we voornamelijkbij ambachten. In de gemeenschap draagt de ervaren vakman zijnvaardigheden over op zijn leerling door nauw met hem samen tewerken. De vakman leert evenwel van de samenwerking; niet voorniets zegt de leraar dat niets zo leerzaam is als lesgeven.”