Psychose van verliezers
Als de verschillende onderzoeken hiernaar inderdaad deze benadering blijken te bevestigen, heeft dit belangrijke implicaties voor de behandeling, maar vooral voor de preventie van psychotische stoornissen. Patiënten met een psychose denken bijvoorbeeld dat er op tv over hun wordt gepraat, dat ze worden afgeluisterd door de geheime dienst of ze horen stemmen van personen die er niet zijn. Wereldwijd lijden ongeveer 50 miljoen mensen aan deze psychotische stoornis.
Een gemeenschappelijke deler
Zowel erfelijke als omgevingsfactoren spelen een rol bij het ontstaan hiervan, al is over de erfelijke factoren nog maar weinig bekend. De belangrijkste risico factoren zijn: opgroeien in een stedelijke omgeving, een laag IQ, traumatische ervaring in de jeugd, drugsgebruik en een voorgeschiedenis van migratie. Is er een gemeenschappelijke deler te vinden in deze oorzaken? Het antwoord is: ‘ja’.
De gemeenschappelijke noemer van deze factoren is de positie van buitenstaander en verliezer. Deze social defeat-hypothese houdt in dat de positie van buitenstander en verliezer de dopamine-huishouding in het brein ontregelt en daardoor het risico op een psychotische stoornis verhoogt. De competitie is in steden heftiger dan op het platteland en stadsbewoners zijn minder stevig sociaal ingebed dan plattelandsbewoners, waar iedereen elkaar kent.
Pesten als bron
Gelet op de recente nieuwsberichten is een conclusie zeer actueel: traumatische ervaringen in de jeugd betreffen vooral gepest worden. Dat is zo pijnlijk, omdat je wordt buitengesloten. Dat personen met een laag IQ en migranten uit niet-westerse landen vaak buitenstaanders en verliezers zijn behoeft nauwelijks betoog.
Momenteel lopen er drie belangrijke oorzaken om de social defeat- hypothese te toetsen. De eerste is gericht op ontregelde dopaminehuishouding. Het tweede is een onderzoek met behulp van een in Maastricht ontwikkelde methode (Experienced Sampling Methode) om belevingen in het dagelijks leven te meten.
Ook wordt een test gedaan om te onderzoeken hoe de proefpersonen reageren op een afwijzing. Het derde onderzoek betreft een Europees vergelijkend onderzoek naar de interactie tussen erfelijke aanleg en omgevingsfactoren bij het ontstaan van psychosen, met name waarom stedelingen en migranten hoger risico hebben dan plattelandsbewoners en autochtonen.
