Leenstelsel schaadt studeren

Het onderzoek voor de minister van BZK zal zijn collega van OCW met rode oortjes lezen. ScienceGuide verneemt, dat onder meer naar voren komt, dat de helft van de HBO-masterstudenten zal afzien van zo’n studie, als men voor die fase zal moeten lenen.

Ook de wat oudere studenten die in een MBO-HBO doorstroomtraject naar het hoger onderwijs komen, zullen veel minder snel die kans gaan waarnemen. Ongeveer 30% in deze categorie zal afzien van een bachelorstudie als zij moeten gaan lenen.

Over het geheel komt uit het onderzoek onder 6000 representatieve studenten naar voren, dat 10% van de bachelorstudenten zou afzien van instroom in het HO. Bij de oudere studenten, de laatbloeiers boven de 24, zou dit oplopen tot 17%.

Veel weer naar Hotel Mama

Zou de OV-kaart fors ingeperkt worden of zelfs verdwijnen zijn de effecten daarvan opvallend genoeg identiek. Dan zou ongeveer 11% van de studenten afzien van deelname, maar in het HBO is dat percentage duidelijk hoger, namelijk 15%. Ook hier zijn het vooral weer de laatbloeiers die in nog hogere mate de studie zouden laten voor wat zij is.

De plannen van het kabinet omvatten een combinatie van deze maatregelen: een leenstelsel én een inperking van de OV-kaart. Zou dit doorgevoerd worden dan zou 16% van de studenten niet gaan studeren. Onder de HBO’ers is dit percentage 21% en bij de laatbloeiers onder hen van boven de 24 zelfs 38%.

Minister Blok krijgt voor zijn eigen beleidsterrein ook wel enige knelpunten bij de doorvoering van de plannen uit het regeerakkoord van zijn VVD met de PvdA van onderwijsminister Bussemaker, waarschuwen zijn onderzoekers. Zij melden de minister, dat veel studenten bij een leenstelsel thuis zouden blijven wonen en zo’n 14% van de nu uitwonenden zou weer thuis intrekken. 

De nu al thuiswonenden gaan ervan uit, dat zij veel langer in die woonomstandigheden zullen gaan verkeren. Verdwijnt de OV-kaart, dan zou bijna een kwart van de studenten een andere studie kiezen, als dat het beter mogelijk zou maken dichter bij de ouders te blijven.

Verbeteren niet slopen

Vanuit studentenorganisaties is inmiddels ook gereageerd op de resultaten van dit onderzoek. Jorien Jansen voorzitter van de LSVb: “16% van de studenten ziet af van een opleiding, dit is onacceptabel. Bussemaker moet alternatieven voor een leenstelsel op tafel leggen. Wij verwachten dat ze komt met een voorstel dat de toegankelijkheid van het hoger verbetert in plaats van sloopt.”

Ruud Nauts voorzitter van het ISO laat in een eerste reactie weten. “De minister heeft eerst ingezet op profilering: de juiste student op de juiste plek. Dit rapport laat maar weer eens zien dat die ambitie lijnrecht staat op de plannen van het leenstelsel, waar de dikte van je portemonnee bepaalt of en waar je kunt gaan studeren.”

Geen steun voor debat

De Kamerleden Rog (CDA) en Van Dijk (SP) hebben tijdens de regeling van werkzaamheden een brief aan de minister gevraagd naar aanleiding van de berichtgeving van ScienceGuide. Zij kregen ondanks de steun van de PVV en 50Plus geen meerderheid voor een debat met minister Blok en Bussemaker. VVD, D66 en PvdA wilden eerst het rapport en de kabinetsreactie afwachten.

Rog vond het buitengewoon teleurstellend dat de voorstanders van een leenstelsel dit debat niet steunde. “Het is jammer dat de vervende voorstanders van het leenstelsel en afschaffing van de basisbeurs PvdA, VVD en D66 dit blokkeren, dat is teleurstellend.”