Gaan de TU’s naar Economische Zaken?
In de roep om meer geld gaan de TU’s zich steeds meer losbewegen van de rest van de universiteiten. Daardoor is het niet ondenkbaar dat de technische universiteiten net als de Universiteit Wageningen zich aan gaat sluiten bij het ministerie van Economische Zaken. Dat zou niet voor het eerst zijn en sluit ook aan bij de wens van de VVD en het CDA om een sterk innovatiecluster in te zetten om de klimaatdoelen van Parijs te behalen.
Woedend OCW
Tijdens het gedoogkabinet Rutte I zijn er tussen, toen nog de 3TU, gesprekken gevoerd over de vraag of de technische universiteiten niet ondergebracht konden worden bij het ministerie van Economische Zaken. Deze gesprekken vonden niet alleen plaats op ambtelijk niveau maar ook met de toenmalig minister van EZ, Maxime Verhagen. De vraag die voorlag was of het niet interessant zou zijn om de hele technologie-infrastructuur naar het ministerie van EZ te halen.
Dat zou betekenen dat de Universiteiten Wageningen en de drie TU’s met onderzoeksinstituten als TNO, Nationaal Lucht en Ruimtevaartlaboratorium, Energie Onderzoekscentrum Nederland, het Maritieme Research Institute Netherlands en Deltaris samen een innovatief hightech kenniscluster kunnen vormen onder de verantwoordelijkheid van een ministerie.
De toenmalig Directeur-Generaal van OCW, Renk Roborgh ontstak in woede tegen de top van de 3TU toen hij van dit plan hoorde en was in blinde paniek. Ook de toenmalig voorzitter van de VSNU, Sijbolt Noorda was woedend. “Dit kan niet waar zijn!” zo gaf hij de technische universiteiten destijds te verstaan. Deze gesprekken liepen uiteindelijk op niets uit, mede omdat het kabinet Rutte-I voortijdig viel.
Op eigen houtje
Sindsdien zijn de technische universiteiten niet stil blijven zitten. Inmiddels is de 3TU-Federatie uitgebreid met de Universiteit Wageningen en trekt men gezamenlijk op als technisch, duurzaam en innovatief universiteitencluster. Daarbij opereert de federatie steeds meer onafhankelijk van de VSNU.
In de top van het ministerie is men niet gelukkig met deze ontwikkeling, zo hoort ScienceGuide: “Op de ene dag maken wij hier afspraken met Karl Dittrich (VSNU), de volgende dag zitten hier de voorzitters Victor van der Chijs (UTwente) en Jan Mengelers (TU/e) om ons uit te leggen dat die afspraken niet voor hun gelden. Wat moeten wij dan als OCW?”, verzucht men in de Hoftoren.
De irritaties over het eigenhandig optreden van de 4TU is niet alleen zichtbaar binnen OCW, ook binnen de VSNU is men verbaasd, over het zelfbewuste optreden van de 4TU en de manier waarop zij om meer geld vragen bij het nieuwe kabinet. ScienceGuide berichtte onlangs al over de irritaties bij de brede universiteiten op dit punt. “Het wordt niet eens in VSNU-verband besproken, men hoopt zo extra financiering te regelen. Bespreek het tenminste, dan kun je het oneens zijn, maar dan heb je het er tenminste over”, zo verzuchtte men vanuit een brede Randstedelijke universiteit tegen ScienceGuide. Bij de technische universiteiten zit op dit punt ook oud zeer. De klassieke universiteiten hebben de TU’s jarenlang als veredelde hbo-instellingen gezien.
Volop beweging bij de technische universiteiten
Wat deze ontwikkeling ook precair maakt is dat er bij de VSNU binnenkort geen voorzitter meer is. Wie de opvolger van Karl Dittrich wordt die in september afscheid neemt is nog niet bekend. Ook vertrekt bij de VSNU directeur Josephine Scholten. Zij gaat aan de slag voor een executive search bureau in Amsterdam. Daarnaast zijn er bij een fors aantal universiteiten vacatures voor een voorzitter of rector of heeft er recent een bestuurswissel plaatsgevonden. Dus als de de technische universiteiten daadwerkelijk de vlucht naar voren willen nemen dan kunnen ze dat nu doen en daar lijken ze vooralsnog aardig in te slagen.
Dat de 4TU niet stil zit blijkt ook uit de brief van de voorzitter van de 4TU, Victor van der Chijs aan informateur Zalm. In die brief wordt de oproep herhaald om de bekostiging voor bèta-technische studenten te verdubbelen. Dit is niet alleen nodig om de capaciteitsproblemen tegen te gaan, ook is dit volgens Van der Chijs nodig “voor het aanpakken van de vele maatschappelijke uitdagingen die op de formatietafel liggen zoals het klimaatprobleem, de energietransitie, circulaire economie, mobiliteit, veiligheid, kostenbeheersing in de zorg en het wereldwijde voedselvraagstuk.”
De roep om een stevig en innovatief kenniscluster zoals Maxime Verhagen voor ogen had zal nog steeds bij de rechtse partijen aan de formatietafel in goede aarde vallen. De VVD en het CDA zullen de klimaatdoelen van Parijs willen behalen op hun eigen manier. Niet door milieubelastingen te heffen, maar door te investeren in slimme technologieën en in innovatie om zo het bedrijfsleven te stimuleren. Daarbij past een stevig innovatiecluster dat aangestuurd wordt vanuit Economische Zaken.
Het nieuwe kabinet moet bovendien nog een besluit nemen of op de begroting van EZ de Universiteit Wageningen overgeheveld gaat worden naar OCW. Dit naar aanleiding van een verzoek vanuit de Kamer. Het CDA is hier altijd tegen geweest. Buma zei hier in de verkiezingscampagne nog het volgende over: “Een meerderheid van de Kamer heeft het groen onderwijs in een vlaag van verstandsverbijstering overgeheveld van Economische Zaken naar het ministerie van onderwijs. Dit was een vingerknip voor de Tweede Kamer maar een gigantisch drama voor de Universiteit Wageningen.”
