Universiteiten blijven groeien en hbo stagneert
Het nieuwe kabinet moet een gat op de begroting van OCW dichten, dit gat bedraagt in 2018 €244 miljoen en loopt in 2019 op tot €415 miljoen. Voor 2018 is Dijsselbloem nog bereid gevonden om het tekort voor bijna de helft in te boeken op zijn begroting, de rest is aan het nieuwe kabinet, zo schrijft Dijsselbloem aan de Kamer.
Het tekort is ontstaan door de groei van het aantal studenten in het mbo-deeltijd en ook door de studentengroei in het wetenschappelijk onderwijs waar een forse toename is te zien van het aantal internationale studenten, meer dan was verwacht.
Studentenaantallen bepalen budget
De studentenaantallen in het hbo zijn in 2016 onvoldoende hersteld na de invoering van het leenstelsel in 2015. Hierdoor wordt in de aankomende jaren het bedrag dat overgemaakt wordt aan het hbo naar beneden bijgesteld. De studentenaantallen voor de lange termijn zijn dit jaar door het ministerie ook weer naar beneden bijgesteld ten opzichte van de raming vorig jaar. Bij universiteiten is een tegengestelde beweging zichtbaar, daar ziet men de studentenaantallen juist meer stijgen dan in eerdere ramingen.
Het studentenaantal in het hbo daalt van 435.000 in 2017, naar 415.000 in 2023. Dat is een bijstelling naar beneden ten opzichte van de raming van 2016, toen werd verwacht dat er in 2023 418.000 studenten in het hbo zouden studeren. In het wo stijgen de studentenaantallen van 255.000 dit jaar naar 280.000 in 2023. In de vorige raming hield men rekening met 269.000 studenten in het wo voor het jaar 2023.
Dit jaar werd duidelijk dat de bijstelling van de referentieraming gevolgen heeft voor de begrotingen van de hogescholen. Het merendeel van de hogescholen had te maken met een tekort omdat de verwachte inkomsten van het ministerie naar aanleiding van de referentieraming over 2016 naar beneden werden bijgesteld. Dat zal dit jaar niet anders zijn en zullen de inkomsten vanuit het ministerie voor het hbo minder hard stijgen dan die van het wo mits de investeringen van het studievoorschot in een nieuw kabinet overeind blijven.
Ruimte voor salaris leraren basisonderwijs
Dat de referentieraming dit jaar wederom niet positief uitpakt voor het hbo zoals wel voor het wo zorgt ervoor dat het hbo voorzichtiger moet begroten dan het wo. Die kunnen namelijk bovenop de studievoorschotmiddelen positiever begroten omdat die met meevallers hebben te maken naar aanleiding van de nieuwe referentieraming.
Voor 2018 maakt het kabinet wel geld vrij voor een extra salarisverhoging voor leraren in het primair onderwijs, in totaal zo’n €270 miljoen. Wanneer dat bedrag zou worden verdeeld over alle basisschoolleraren, komt dat volgens OCW neer op 3 procent meer salaris. Dat komt dan bovenop de normale loonruimte – voor salarissen en andere arbeidsvoorwaarden – die voor alle onderwijssectoren in 2018 wordt geraamd op 2,2 procent.
