CDA wekt irritatie bij minister over studievouchers
Bij het debat over leven lang ontwikkelen kwam een reeks aan onderwerpen voorbij. Zo vroeg Peter Kwint (SP) of het private onderwijsaanbod eigenlijk wel evenveel recht had op bekostiging vanuit de overheid met betrekking tot leven lang leren, als het publiek bekostigde onderwijs.
Maar het meest in het oog springende debat was tussen de minister en het CDA over de studievouchers. Een onderwerp dat onlangs bij het begrotingsdebat ook al aan de orde was gekomen. Studenten die tussen september 2015 en augustus 2019 aan een studie begonnen en daarmee basisbeurs én de investeringen in onderwijskwaliteit misliepen kunnen met een voucher vijf tot tien jaar na afstuderen 2000 euro korting krijgen op een vervolgopleidng. Het CDA stelt voor om de voucher te gebruiken voor een studieschuldverlaging van 2000 euro.
De minister vindt dat deze studenten dan later in hun carrière niet meer in aanmerking komen voor het ‘STAP-budget’: een nieuw financieringsmodel voor leven lang ontwikkelen, dat in de plaats is gekomen voor de fiscale scholingsaftrek.
Studenten worden twee keer gestraft
Hilde Palland, woordvoerder leven lang ontwikkelen voor het CDA vindt dat eigenaardig. “Studenten ervaren het als onrechtvaardig dat wanneer zij aanspraak maken op zo’n studievoorschotvoucher, zij niet meer in aanmerking kunnen komen voor de STAP-regeling. De voucher was toch bedoeld voor studenten om ze tegemoet te komen voor het afschaffen van de basisbeurs? Zij moeten niet nog eens worden gestraft door hen uit te sluiten van de STAP-regeling: is de minister dat met ons eens?”
Met het begrotingsdebat van een week eerder in het achterhoofd gaf de minister te kennen dat zij wel wat verbaasd was over dit voorstel. “Dit is een vraag die mij enigszins verbaast, zeker na het debat van vorige week. Een collega van u kwam met de vraag of wij die vouchers helemaal niet meer willen inzetten voor leven lang ontwikkelen, maar of wij die niet cash willen gaan uitkeren aan studenten. Dat is in tegenspraak met dit voorstel.”
CDA is niet consistent
De minister vond dat het CDA hier een keuze moest maken. “Het is wel een beetje van tweeën één. Of we houden die budgetten geschikt voor vouchers, of we gaan het contant uitkeren. Ik heb ook in het debat vorige week uitgelegd: beide naast elkaar kan niet. Uw vraag raakt daarom wel aan een aantal dingen die nog niet helemaal consistent zijn.”
Het CDA vond dat toch vreemd, de gedeeltelijke schadeloosstelling voor het leenstelsel is toch iets anders dan aanspraak kunnen maken op een door de overheid mede gefinancierd scholingsfonds, zo stelde Hilde Palland. “Wij hebben het STAP-budget en daar zijn criteria aan verbonden. Nou is het zo dat deze jongeren dan geen gebruik mogen maken van het STAP-budget, als zij in aanmerking komen voor de studievouchers, maar dat zijn twee gescheiden trajecten. Je wordt dus als student uitgesloten voor een STAP-regeling en dat lijkt ons onterecht. Dat blijft bij ons toch wringen.”
De minister vindt het te billijken dat leenstelselstudenten die in aanmerking komen voor een voucher, later in hun carrière geen aanspraak kunnen maken op een scholingsbudget. “De studievoorschotvouchers gaan om €2000 en het STAP-budget gaat om minder. Bovendien zijn hoger opgeleiden in de regel niet de mensen die het minst makkelijk toekomen aan leven lang ontwikkelen.”
Publiek wat kan en privaat wat moet
Peter Kwint van de SP maakt bezwaar tegen het feit dat private aanbieders ook met nieuwe subsidies evenveel aanspraak maken op bekostiging als de door de overheid bekostigde instellingen. “Zou het voor de toekomst niet verstandiger zijn om als uitgangspunt te nemen: publiek wat kan en privaat wat moet. Zodat onze publieke instellingen de basis vormen van scholing en bijscholing, ongeacht je leeftijd. En dat wij vervolgens kijken wat er nog meer nodig is dat kan worden aangeboden door private aanbieders.”
Maar voor het zover is moet er nog wel wat gebeuren volgens Kwint. De huidige bekostigde instellingen zijn nu nog niet voldoende toegerust om een leven lang ontwikkelen echt vorm te geven. “Wij denken dat op dit moment mbo’s, hogescholen en universiteiten nog niet voldoende ingericht zijn om dit naar behoren te doen. Daar moet je eerlijk over zijn. Vaak is het uitgangspunt van deze onderwijsinstellingen de 17- of 18-jarige student die binnenkomt en die daar voltijdsonderwijs gaat volgen.”
Kwint wil dat de bekostigde instellingen daarom in de lead moeten zijn als het gaat leven lang ontwikkelen. “Is het dan niet verstandig om het onderwijs wat van ons allemaal is te versterken en toegankelijker te maken voor een bredere doelgroep, ook voor mensen die later in hun carrière bijscholing volgen. Of is dat het onderwijs van enkelen die dat kunnen betalen, hetzij zelf, hetzij via de werkgever en is het verstandig om dat onderwijs verder te gaan subsidiëren?”
De publieke sector nog heel veel leren van het private aanbod
De minister was het niet eens met de SP en zei dat de publieke instellingen juist nog veel kunnen leren van de private aanbieders. “Als je in de praktijk kijkt, kan ook de publieke sector nog heel veel leren van het private aanbod. Bijvoorbeeld hoe bied je nou onderwijs aan voor mensen die daarnaast een drukke baan en een gezin hebben?”
Daarnaast kan het privaat aanbod beter inspringen op de vraag van de arbeidsmarkt, zegt de minister. “Het is heel goed dat er naast het publieke aanbod ook privaat aanbod is, zodat mensen ook een keuze hebben in wat past nu het best bij mij. Je ziet dat er in branches afspraken worden gemaakt met private aanbieders om heel specifiek trajecten te ontwikkelen die bij een bepaalde sector of bedrijf passen. Als ik bij private aanbieders kom dan zie ik daar echt hele mooie dingen gebeuren, die ook echt voldoen aan een vraag die er is.”
