D66 wil parlementair onderzoek naar Chinese beïnvloeding van de wetenschap
Onlangs ging de Kamer in debat met de nieuwe minister van Buitenlandse Zaken Ben Knapen over China. Er waren veel zorgen over de toegenomen invloed van China op de vrijheid hier in het westen. De Kamer is in toenemende mate ook bezorgd over de Chinese invloed op studenten en wetenschappers, zo bleek tijdens het debat.
Ruben Brekelmans van de VVD schetste het beeld van studenten in Nederland die niet meer over onderwerpen durven te schrijven die gevoelig liggen in China, uit angst het land niet meer in te kunnen. “Met staatssteun concurreert China onze ondernemers uit de markt en ze zorgen er steeds voor dat wij steeds afhankelijker van hen worden. En wat betreft onze vrijheid: ze schenden mensenrechten, steunen verkeerde regimes en hun normen van onvrijheid sijpelen steeds meer door naar Nederland.”
Studenten durven niet meer te schrijven over China
“Het is zelfs zo erg dat studenten in Nederland geen thesis meer durven schrijven over onderwerpen die voor China gevoelig liggen, omdat ze bang zijn dat ze niet meer naar China kunnen reizen. We spreken vaak over een balans, maar de balans is aan het verschuiven naar een systeemrivaal”, zo zei Brekelmans van de VVD.
Sjoerd Sjoerdsma (D66) refereerde in zijn bijdrage aan het DNA-onderzoek van de Erasmus Universiteit voor een Chinese DNA-bank en de Chinese politie. “Wij weten niet hoe onze wetenschap sluipenderwijs wordt beïnvloed. Ik noem nog maar even DNA-onderzoek waar RTL Nieuws laatst iets over had. We hebben het eigenlijk te weinig over de lange arm van Beijing hier in Nederland. Daarom zal mijn fractie vandaag pleiten om in navolging van het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Australië voor een parlementair onderzoek naar de Chinese invloed in het bedrijfsleven en wetenschappelijke instellingen in Nederland.”
Dat weten we niet
De VVD vindt het echter te vroeg voor een parlementair onderzoek, want dit zou toch een veel te zwaar middel zijn. Bovendien is er nauwelijks onderzoek gedaan naar Chinese beïnvloeding en zou iedereen die moet verschijnen voor zo’n parlementair onderzoekdan zeggen: ‘ja dat weten we niet.’ Volgens de VVD is het zaak dat er eerst meer onderzoek wordt gedaan voordat het parlement zelf met een onderzoek begint.
Sjoerdsma vindt van niet, omdat bedrijven en kennisinstellingen met een parlementair onderzoek juist gedwongen worden om hun zaken op orde te stellen en het kan een aanjager worden ook voor extern onderzoek van de rol van China op bedrijfsleven en wetenschap in Nederland.
En de voorbeelden die dienen zich iedere week weer aan waarom zo’n parlementair onderzoek nodig is, zo zei Sjoerdsma. “Week na week verschijnen er berichten over dan weer een onderzoek naar DNA, dan weer de invloed van een Confucius Instituut, dan weer ASML wat waarschijnlijk intellectueel eigendom zou zijn kwijtgeraakt aan de Chinezen. Mijn stelling zou zijn: als je daar echt precies het naadje van de kous wil weten dan moet je beginnen met het parlementair onderzoek. En als er daarna nog ander onderzoek nodig is ofuit voortvloeit, des te beter.”
In januari overlegt ook de Vaste Kamercommissie voor onderwijs over de positie van China in het Nederlandse hoger onderwijs.
