Susanne Täuber: “Wie haar klacht niet laat afzwakken, wordt kapotgemaakt”
De zaak van Susanne Täuber, Universitair Hoofddocent bij de RUG, zal inmiddels velen bekend zijn. Op basis van eigen ervaringen beschreef ze in een wetenschappelijke publicatie uit 2019 hoe vrouwelijke wetenschappers hinder kunnen ondervinden van trajecten die juist gericht zijn op hun bevordering. Dat werd haar binnen de eigen faculteit niet in dank afgenomen. Sterker nog, haar vakgroep keerde zich tegen haar.
De verhoudingen waren toen al gespannen. Täuber had al eens een klacht ingediend wegens ongelijke behandeling toen collega’s met een soortgelijk CV wél werden bevorderd tot UHD1 en zijzelf niet. Na de publicatie van het artikel uit 2019 raakten die zaken verweven. Om nog in aanmerking te komen voor promotie, moest Täuber haar excuses aanbieden voor de publicatie en een coachingstraject volgen om haar communicatievaardigheden te verbeteren, vertelt ze uitgebreid in een interview met Christien Boomsma van de U-Krant.
Coaching als wapen tegen vrouwen met een klacht
Täuber is niet de enige. Sterker nog, ze onderzocht met de Young Academy Groningen hoe vrouwelijke wetenschappers binnen de RUG worden geïntimideerd, en ontdekte dat een dergelijk coachingstraject vaker wordt opgedrongen aan vrouwelijke wetenschappers die van zich laten horen.
Inmiddels hebben Täuber en de RUG een rechtsgang gemaakt. Daarin heeft de rechter geoordeeld dat Täuber per 1 mei moet vertrekken bij de RUG vanwege een ‘duurzaam verstoorde arbeidsrelatie’. Die relatie is inderdaad verstoord, vertelde Täuber tijdens een webinar van de Algemene Onderwijsbond (AOb), maar dat is volgens haar niet het punt. Onder het mom van een ‘verstoorde arbeidsrelatie’ is haar academische vrijheid aangetast, betoogt ze.
“Ik was een vrouw die haar plek niet kende, dus ik had coaching nodig. De universiteit wilde natuurlijk niet voor gek staan door toe te geven dat mijn wetenschappelijke werk de reden was voor hun handelen, dus ze hebben mijn zaak volledig gericht op die klacht over ongelijke behandeling”, vertelde ze.
Geen academische vrijheid zonder sociale veiligheid
Academische vrijheid kan niet bestaan zonder sociale veiligheid, zette Täuber kort uiteen. “Een belangrijk aspect van academische vrijheid ligt in de vrijheid van onderzoekers en docenten om kritiek te uiten op het systeem waarbinnen ze werken. Daarvoor heb je echter een instituut nodig waarbinnen men niet hoeft te vrezen voor repercussies.” Bij de RUG heeft ze duidelijk wel iets te vrezen gehad.
Stel dat de ‘duurzaam verstoorde arbeidsrelatie’ werkelijk voortkwam uit haar klacht over ongelijke behandeling. Dat betekent de facto dat iedereen die een klacht indient, eindigt met een verstoorde werkrelatie, benadrukte Täuber. “Dat zou bestuurders de vrije hand geven om iedereen weg te sturen die zich durft uit te spreken. Volgens mij hebben we dat niet voor ogen als we zeggen dat we de universiteiten veiliger en inclusiever willen maken.”
In die zorg staat Täuber niet alleen. Onder de noemer #AmINext deelden veel Twitterende wetenschappers in de afgelopen weken hun zorgen over de manier waarop universiteiten omgaan met medewerkers die een kritisch geluid laten horen.
Klacht over structurele misstand wordt alleen als incident behandeld
Zowel Täuber als Rosanne Hertzberger, die ook bij het webinar aanwezig was, zei dat men misschien te veel verwacht van academici en wetenschappers. “Het gaat gewoon om mensen, dus ook om pestkoppen, hiërarchie en machtsmisbruik. Men verkeert vaak in de veronderstelling dat zulke zaken alleen buiten de academie spelen, maar in de academie spelen ze evengoed – misschien zelfs meer”, benadrukte Hertzberger.
De nieuwsbrief is exclusief toegankelijk voor medewerkers van onze partners.
De academie heeft een neutrale instantie nodig die klachten over sociale onveiligheid, discriminatie of machtsmisbruik onderzoekt, zei Täuber. “Er is inderdaad de aanname dat we binnen de academie te maken hebben met overbeschaafde, nette mensen. Dat is natuurlijk niet waar; het zijn gewoon mensen – met hun ego’s, doelen en morele kaders. Nu wordt nog verwacht dat we alles intern kunnen oplossen, maar er komt een punt waarop we moeten erkennen dat zelfregulering niet werkt.”
Onder de huidige klachtenregelingen van universiteiten wordt elke individuele klacht behandeld als een incident, benoemde Täuber één van de euvelen. “De zaken waarover mensen klagen zijn echter structureel: seksisme, racisme, ongelijkheid, noem het maar. Dan komt Henk uitleggen dat ze het verkeerd hebben geïnterpreteerd, dat ze de Nederlandse humor niet begrijpen, dat ze wel erg gevoelig zijn. Als klagers hun klacht zo niet laten afzwakken, zal de institutionele machinerie hen langzaam kapotmaken.”
Onafhankelijke instantie
In de huidige opzet wordt verwacht dat de ongelijkheid binnen de academie wordt aangepakt door de hooggeplaatsten die het meest bij die ongelijkheid gebaat zijn, schetste Täuber. Daarom pleit ze voor een inspectie of instantie die onafhankelijk is van universiteiten – want nu zijn zelfs de ombudsmannen dat uiteindelijk niet. “Die instantie kan dan in alle veiligheid informatie verzamelen, patronen blootleggen.”
Nu doen veel medewerkers rondom de klachtenregeling echt hun best, maar kunnen ze vaak gewoonweg niet veel doen, weet Täuber. “Als ze hun werk écht goed zouden doen, worden ze slachtoffer van het systeem dat ze proberen te veranderen.”
Waardering voor werk dat tot ontslag leidt
Net als Täuber zelf, dus. Zij leeft intussen verder in parallelle werkelijkheden, vertelde ze. “Het is bizar dat je in de ene omgeving erg wordt gewaardeerd om werk dat in een andere omgeving reden is voor je ontslag. Ik neem het nu maar dag voor dag zoals het komt.”
Als ze een manier vindt om de financiële middelen op te brengen, wil Täuber graag in hoger beroep gaan. Inmiddels is een crowd-funding opgezet om haar tot dusverre gemaakte kosten dragelijk te maken.
