Systems Biology in beeld

De farmaceutische industrie zit in een impasse, schrijft de Leidse professor Jan van der Greef, samen met een Amerikaanse collega, in Nature Reviews Drug Discovery. De ‘target-based’ aanpak – één medicijn voor één molecuul – van de afgelopen decennia levert geen meerwaarde meer op. De tijd is rijp voor een aanpak gebaseerd op de ‘systems biology’. De laatste paar jaar leek de molecuul- gerichte aanpak bovendien in een stroomversnelling te geraken door de vele vrijgekomen data van het Human Genome Project. Maar gek genoeg is een explosie aan nieuwe geneesmiddelen uitgebleven. Ondanks alle nieuwe moleculaire ‘targets’ die door het genomics-onderzoek zijn blootgelegd, en ondanks de steeds stijgende bedragen die in de farmaceutische industrie worden gepompt, laten de jaarlijkse registratiecijfers van nieuwe medicijnen geen groei zien, schrijft Van der Greef.
De farmaceutische industrie zit in een impasse, schrijft professor Jan van der Greef, samen met een Amerikaanse collega, in het blad Nature Reviews Drug Discovery van december 2005. De ‘target-based’aanpak – één medicijn voor één molecuul – van de afgelopen decennia levert geen meerwaarde meer op. De tijd is rijp voor een aanpak gebaseerd op de ‘systems biology’. De laatste paar jaar leek de molecuul-gerichte aanpak bovendien in een stroomversnelling te geraken door de vele vrijgekomen data van het Human Genome Project.

Maar gek genoeg is een explosie aan nieuwe geneesmiddelen uitgebleven. Ondanks alle nieuwe moleculaire ‘targets’ die door het genomics- onderzoek zijn blootgelegd, en ondanks de steeds stijgende bedragen die in de farmaceutische industrie worden gepompt, laten de jaarlijkse registratiecijfers van nieuwe medicijnen geen groei zien, schrijft Van der Greef. De oplossing is volgens Van der Greef een ware paradigmaverschuiving, die invloed zal hebben op alle fasen van het geneesmiddelenonderzoek. Het nieuwe paradigma zal een farmacologie zijn die is gebaseerd op de ‘systems biology’. Simpel gezegd: op het idee dat een organisme meer is dan de som der cellen. Een organisme is een geïntegreerd systeem van onderling. Deze moleculaire processen in het levende lichaam kunnen sinds kort wetenschappelijk bestudeerd worden bij gratie van nieuwe analytische technieken om cellen, weefsels en bloed te bestuderen, en geavanceerde manieren om grote hoeveelheden ingewikkelde data te verwerken, zoals biostatistiek en bioinformatica.

De onderzoeksgroep ‘Analytical Biosciences’ van het Leiden/Amsterdam Center for Drug Research speelt er, samen met TNO, binnen de kaders van het Center for Medical Systems Biology een voortrekkersrol in. Op korte termijn zullen beslissers in de farmaceutische industrie financiële offers moeten brengen, zegt Van der Greef. In het belang van de volksgezondheid en hun eigen commerciële succes op langere termijn. En laten ze vooral al die veelbelovende maar toch op het nippertje gesneuvelde geneesmiddelen in het achterhoofd houden die op dit moment hun grootste kostenpost zijn.