Nieuw inzicht in supergeleiding

Nieuws | de redactie

22 maart 2006 |

Zelf begon hij net aan zijn studie natuurkunde toen in 1986 hoge temperatuur supergeleiding werd ontdekt. Nu twintig jaar later houdt hij er zijn intreerede over, als hoogleraar in Twente. Hans Hilgenkamp (38) presenteert daarbij opmerkelijke metingen in het blad Nature Physics, die de verklaring van het fenomeen een stapje dichterbij brengen. Na de hype die volgde op de ontdekking, is er nu meer inzicht in materialen en zijn er betere vooruitzichten voor toepassingen, stelt hij. Voor de nieuwe metingen maken Hilgenkamp en zijn collega’s dankbaar gebruik van een opvallend fenomeen: het magneetveld dat spontaan ontstaat als een hoge temperatuur supergeleider en een lage temperatuur supergeleider onder een hoek met elkaar worden verbonden en voldoende worden afgekoeld. “Fascinerend”, aldus Hilgenkamp in zijn oratie. “Je doet er verder niets mee, legt geen stroom aan, koelt ze alleen af totdat ze allebei supergeleidend zijn. En dan ontstaat precies in die hoek spontaan een magneetveld.”

Hilgenkamp kijkt terug op de ontwikkeling van dit onderzoeksgebied en de soms al te fantasierijke toepassingsmogelijkheden die ervan verwacht werden. “Destijds was het een echte hype, met de meest futuristische voorspellingen, vooral van mensen die weinig inzicht hadden in de materie of voorbijgingen aan de complexiteit van de materialen waar het om ging.” Inmiddels is de wetenschap sadder and wiser geworden, maar daarmee zijn de toepassingen allerminst uit beeld geraakt. “Juist in de beheersing van de materialen en in fundamentele studies is heel veel vooruitgang geboekt in de afgelopen twintig jaar. En als we het mechanisme beter begrijpen kunnen we de eigenschappen van supergeleiders verder verbeteren en wellicht materialen vinden die bij nog hogere temperaturen supergeleidend worden. Wie weet, uiteindelijk, bij kamertemperatuur.” Daarnaast acht Hilgenkamp het fenomeen van de spontaan optredende magneetvelden wellicht geschikt voor ultrasnelle informatietechnologie.