De wetenschap achter het WK-voetbal

“Afjagen, Cocu!” Pardon? Mocht u moeite hebben met voetbaltaal, lees dan vooral Kennislinks artikel over voetbaltermen, met allerlei voorbeelden van voetbaltaal. Handig, want voetbaljargon duikt ook buiten de sport op, als we bijvoorbeeld spreken van ministers die op balbezit spelen maar kansen voor open doel laten liggen. Wie niet uitkijkt, kan zich door voetbaltaal aardig in de luren laten leggen. Heeft de commentator het de ene keer over een ‘smerige overtreding’, een andere keer kan dat best een ‘nuttige ingreep’ zijn. Zulk commentaar bepaalt voor een belangrijk deel hoe erg televisiekijkers een overtreding vinden. Niet dat de commentatoren voortaan neutrale taal moeten bezigen: acties die we eigenlijk veroordelen vinden we stiekem het leukst om naar te kijken. Op Kennislink een speciaal artikel over voetbalcommentaar.

Psychologie van de grasmat

Bij gewonnen wedstrijden staat heel Nederland als één Oranje massa achter ‘onze jongens’, niet voor niets een term die ook voor soldaten wordt gebruikt: de Oranjegekte is niets anders dan inhaalnationalisme. We zijn als Nederlanders trouwens harder voor de bondscoach dan voor een onsuccesvolle generaal. Na twee verloren wedstrijden of zelfs door een verkeerde wissel moet de bondscoach al zijn koffers pakken. Wisselvallige supporters zijn volgens de psychologie van CORFing en BIRGing heel normaal. Iedereen wil zich vereenzelvigen met een winnaar, maar niemand met een loser. In Kennislinks artikel over de psychologie van supporters wordt dat helemaal uit de doeken gedaan en in ‘WK Hooligans’ meer over de normen en waarden van de losgeslagen tribune.


Winstkans

Wordt het winnen of verliezen? Niemand kan met zekerheid zeggen hoe ver Oranje in het toernooi komt, maar wiskundige Ruud Koning wil wel een gokje wagen. Met een statistisch model van de teams en wedstrijden probeert hij de kansen van Oranje in kaart te brengen. Tijdens het WK verbetert Koning zijn voorspelling continu door de laatste resultaten erin te verwerken. Nederland wereldkampioen? Lees meer op Kennislink in het artikel over Konings kansenmodel.



Voetbal is méér dan de statistische kracht van teams vergelijken. Heel simpele zaken als het puntensysteem voor verloren, gewonnen en gelijkgespeelde wedstrijden, of wanneer een land tegen welke tegenstanders moet spelen hebben enorme invloed op wie doorgaat en wie afvalt. Een beetje speltheorie, een beetje beslissingsleer, een beetje voetbal: in ‘Moge de beste winnen’ vertelt Kennislink hoe de toernooiopzet de wereldkampioen helpt bepalen.


Uiteindelijk zijn het de spelers die Oranje’s toekomst beslissen: alles draait om balcontrole en de tegenspeler te slim af zijn. Van de psychologische trucs die in theorie onhoudbare strafschoppen kansloos over laten vliegen tot de effectballen die om tegenstanders heen krullen, elke seconde van de wedstrijd zit vol met wetenschap. Theoretisch natuurkundige én voetbalgek Ken Bray schreef daarover het boek ‘De kunst van het scoren’. Op Kennislink een klein kijkje in Bray’s keuken, maar ook artikelen over het geheim van de inworp en de onstuitbare strafschop.

Om maar in voetbaltermen te blijven: de bal is rond, ronder dan ooit. Adidas en Bayer presenteerden eerder dit jaar de nieuwe WK-bal, niet opgebouwd uit 32 vijf- en zeshoekjes maar uit 14 propellervormige stroken die als een legpuzzel in elkaar passen. Doel van de nieuwe bouw: een bal met zo min mogelijk afwijkingen van de perfecte ronde vorm. In Kennislinks artikel ‘WK-bal ronder dan ooit’ alles over de nieuwe bal.


Tijdens de wedstrijd staat uw computer uit en dat zij u voorlopig nog vergeven, maar hoe lang nog? TNO en PSV experimenteren al met een spelervolgsysteem om de spelbewegingen nog beter dan met een videocamera in beeld te brengen. Ideaal voor de nabeschouwing, maar ook om als speler van te leren: die computer komt nog wel op het veld. Misschien wel letterlijk: wetenschappers spelen al jaren hun eigen variant van het WK tijdens Robovoetbal. Teams van autonome robotjes moeten over vijftig jaar de menselijke kampioen voorbij streven.


Tijdens de rust spiekt u natuurlijk even op Kennislink voor nóg meer wetenschap achter het voetbal. Op zijn allerminst levert dat namelijk weer nuttige weetjes op om het commentaar vanaf de luie bank mee op te leuken. Prettig WK!