HO-medezeggenschap ontspannen effectief

ISO-voorzitter Bastiaan Verweij: “In de strategische agenda zegt Ronald  Plasterk dat hij wil kijken naar uitbreiding van de bevoegdheden van studenten. Dat is een goede zaak, want de verschillen in bevoegdheden per instelling zijn nogal groot. Ook vinden wij dat de bevoegdheden van studenten sowieso uitgebreid moeten worden. Nu hebben ze alleen advies- en instemmingsrecht; waarom krijgen ze niet het recht van amendement?”

Hetr onderzoek geeft vele signalen van de concrete ontwikkeling van de medezeggenschap in hogescolen en universiteiten. “Ondervraagden zeggen het volgende: ‘Het contact is altijd hartelijk’, ‘we worden serieus genomen’, en ‘we kunnen altijd naar binnen wandelen’. De Universiteit van Tilburg zegt: ‘We kunnen altijd terecht met vragen’. De Haagse Hogeschool geeft aan dat er een goede dialoog plaatsvindt. Op universiteiten is er niemand die ontevreden tot zeer ontevreden is. Op één hogeschool is men wel ontevreden en geeft daar te kennen dat de medezeggenschap vaak als hindernis wordt gezien en niet als partner.

Een goede relatie wil niet per definitie betekenen dat alles op rolletjes loopt. Diverse ondervraagden zetten de volgende kanttekeningen bij de omgang met het CvB: ‘ Toezeggingen zijn rijkelijk laat of in afgezwakte vorm’, CvB moet zich meer verdiepen in praktische zaken waar wij mee bezig zijn’, en ‘besluiten zijn niet altijd voldoende beargumenteerd’.

Punt van aandacht is wel het contact tussen centrale medezeggenschapsraden en opleidingscommissies. “Die blijken in de meeste gevallen stroef te verlopen. Veelal wordt als reden aangegeven dat er weinig inspanningen zijn of dat de bereikbaarheid van OC’s moeilijk is. Ook is het zo dat OC’s vaak weinig aandacht krijgen en in veel gevallen niet functioneren of gewoonweg niet bestaan. Daarentegen zijn OC’s wel een belangrijke speler in het kwaliteitszorgsysteem van een opleiding en daarmee ook van de instelling. Daarom zou er meer aandacht moeten komen voor de OC’s en instellingen zouden de OC’s beter moeten promoten of positioneren. Hierdoor zou de noodzaak voor medezeggenschapsraden om contact te onderhouden met de OC’s ook vergoot worden en kan er een betere kennisuitwisseling tot stand komen”.

Het betrekken van eigen studenten bij medezeggenschap blijkt “erg lastig en tijdrovend”. Toch is deze betrokkenheid belangrijk voor de legitimiteit van de raad en het is essentieel voor het activeren van een kwaliteitscultuur binnen een instelling. De lage betrokkenheid kan doorwerken in de verkiezingsopkomst. Voldoende middelen voor verkiezingscampagnes zijn dan ook van groot belang. Wanneer de beschikbare middelen ontoereikend zijn, is het onmogelijk om de bekendheid en de daarbij horende betrokkenheid te vergroten.

Op grond van de analyses en opmerkingen doet het ISO de volgende aanbevelingen:

– Er blijkt een discrepantie te bestaan tussen het aantal uren dat een medezeggenschapper van een hogeschool besteedt in vergelijking met een universiteitsstudent in de medezeggenschap. Meer uren betekent niet per definitie dat de medezeggenschap beter functioneert. Toch is het gat tussen 105,46 en 42,30 uren per maand enorm groot. Hogescholen zouden naar mogelijkheden moeten zoeken om hogeschoolstudenten meer ruimte te geven om hun medezeggenschapsactiviteiten uit te breiden. Hierin moet de hoogte van de vergoedingen ook worden meegenomen.

– Het feit dat niet alle ondervraagden een eigen kamer hebben om de medezeggenschaps-activiteiten voor te bereiden of te vergaderen bemoeilijkt het medezeggenschapswerk. Het is dan ook van groot belang dat alle medezeggenschapsstudenten een fysieke ruimte toegekend krijgen, die groot genoeg is en over voldoende computer- en printfaciliteiten beschikt.

– Contacten tussen centrale medezeggenschapsraden en opleidingscommissies blijken in de meeste gevallen stroef te verlopen. Veelal wordt als reden aangegeven dat er weinig inspanningen zijn of dat de bereikbaarheid van OC’s moeilijk is. Ook is het zo dat OC’s vaak weinig aandacht krijgen en in veel gevallen niet functioneren of gewoonweg niet bestaan. Daarentegen zijn OC’s wel een belangrijke speler in het kwaliteitszorgsysteem van een opleiding en daarmee ook van de instelling. Daarom zou er meer aandacht moeten komen voor de OC’s en instellingen zouden de OC’s beter moeten promoten of positioneren. Hierdoor zou de noodzaak voor medezeggenschapsraden om contact te onderhouden met de OC’s ook vergoot worden en kan er een betere kennisuitwisseling tot stand komen.

– Helaas komt het regelmatig voor dat de reglementen niet zoals beoogd worden nageleefd. Het is van groot belang om deze reglementen beter na te leven en een juiste invulling te geven aan de rechten zoals ze geformuleerd worden in de WHW. Ook hebben sommige raden ruimere bevoegdheden dan de WHW voorschrijft. Deze ruimere bevoegdheden verschillen van instelling tot instelling wat het moeilijk maakt om specifieke aanbevelingen te doen voor het verruimen van bevoegdheden. Toch raden wij aan om de verruiming van de volgende bevoegdheden door te voeren: 1) duidelijke en heldere formulering van adviesrechten, 2) recht van amendement op beleidsstukken, 3) instemming op de begroting, en 4) instemming op de richtlijn Onderwijs en Examen Regelingen (OER). Daarnaast moet overwogen worden of studenten kunnen deelnemen in de examencommissie. Uiteraard zou de agenda dan opgesplitst moeten worden in een gedeelte over individuele casuïstiek, waar de student niet bij is en een algemeen gedeelte. Zo hoeft de student niet belast te worden met individuele zaken van andere studenten en kan ook de privacy gegarandeerd worden.

Lees hier het ISO-rapport Hart voor medezeggenschap. Evaluatie huidige stand van zaken