Zonder doel geen identiteit

Uit de driemaandelijkse Nation Brand Index die Anholt uitvoert in 35 landen, blijkt dat het gros van de mensen denkt dat Letland nog in dezelfde deplorabele staat is als tijdens de Sovjetjaren. Toen Anholt zijn cijfers presenteerde aan de Letse regering, werd hij eerst niet geloofd. De regering wierp tegen dat Letland zich de afgelopen 15 jaar heeft ontwikkeld tot een van de meest innovatieve landen van Europa, en om die reden ook door velen wordt bewonderd. Maar Anholt wijst erop dat het de elite is van onder meer zakenlieden en journalisten die geïnteresseerd is in hoe landen werkelijk functioneren – en niet de massa. Bij gewone mensen leven verouderde beelden over landen decennia lang voort.

Hoe kan Letland dan zijn imago verbeteren? Anholt heeft het land geadviseerd zich te positioneren als deel van Scandinavië. “Iedereen denkt dat Scandinavië geweldig is. Dus als Letland de mensen kan laten geloven dat het deel is van Scandinavië en dat altijd al geweest is, is er al veel gewonnen”.

Als goede tweede voor het EU-presidentschap noemt Anholt Uffe Ellemann-Jensen. Jensen was minister van Buitenlandse Zaken voor Denemarken, en is nu voorzitter van het Baltische Ontwikkelingsforum. In dit forum zitten Polen, Zweden, Denemarken, Noord- Duitsland, Rusland en de Baltische staten. “Ellemann Jensen is geknipt voor deze baan. Hij heeft veel gezag en is een heel verstandige man. Hij zou een echte Europese vaderfiguur zijn”.

En wat zou u denken van Umberto Eco?
“Niet doen. Eco staat namelijk voor het Middeleeuwse Italië met zijn elite-universiteiten. Het is niet zijn fout, maar hij heeft gewoon het verkeerde merk”.

Of zou iemand van buiten Europa het moeten doen?
“Het is jammer dat Nelson Mandela ouder wordt. Je zou ook kunnen denken aan president Lula van Brazilië: die is charismatisch, dynamisch en ook nog anti-Amerikaans”.

Wat zou de EU-president moeten gaan doen?
“Ik heb veel gepubliceerd over het ‘merk Europa’. Het probleem met Europa is dat het geen helder doel heeft. Tot 1989 was dat doel helder: het voorkomen van een derde wereldoorlog. Europa is daarin zeer succesvol geweest. Maar dat doel is grotendeels achterhaald. Nu is er gewoon heel weinig overeenstemming over hoe het verder moet met Europa. Maar als je niet weet wat je doel is, dan heb je ook geen identiteit. Een doel als willen concurreren met de USA en Azië helpt ook niet bij het versterken van de identiteit van Europa, want het is niet onderscheidend”.

Wat moet dat doel dan zijn?
“Mijns inziens liggen de grootste uitdagingen op het gebied van klimaatverandering en integratie. Op het gebied van klimaatverandering is Europa niet alleen in hoge mate veroorzaker van het probleem, maar ook in de positie er echt iets aan te doen. Van een oplossing zou Europa bovendien enorm profiteren.

Voor wat betreft integratie geldt eigenlijk hetzelfde. De problemen op dat gebied heeft Europa zelf veroorzaakt, en Europa kan die ook zelf oplossen. Daarom is het ook zo slecht om Turkije opzettelijk uit te sluiten van lidmaatschap van de Europese Unie. Er leven zoveel Turken in Europa dat we ons tot dat land zullen moeten verhouden. Ik denk dat Europa Turkije nog meer nodig heeft dan omgekeerd”.