Omgaan met zelfverwonding

Hulpverleners zien het vaak als pathologisch en als poging om hulpverleners te manipuleren. Ze denken dat patiënten het vooral doen om aandacht te trekken en beschouwen het als niet-functioneel gedrag. Ze beschuldigen de patiënt ervan dat die hen met een onnodig probleem opzadelt – blaming the victim.

Patiënten zelf zien zelfverwonding wel degelijk als functioneel gedrag. “Het is een overlevingsstrategie”, zo gaf ervaringsdeskundige Marcia Kroes aan. Kroes werkt tegenwoordig bij de stichting Zelfbeschadiging. Haar contacten met hulpverleners hielpen haar lange tijd niet – hulpverleners traden vooral repressief op als ze weer eens naar de EHBO kwam. “Terwijl ik juist wilde praten over het onderliggende probleem, maar daar hadden ze geen aandacht voor”.

Lector Berno van Meijel presenteerde een richtlijn voor omgang met zelfverwonding voor verpleegdkundigen dat zijn lectoraat heeft ontwikkeld. “Een richtlijn is niet bedoeld om de handelingsmogelijkheden te beperken, maar vergroot juist het handelingsrepertoire van verpleegkundigen en van patiënten”.

In de richtlijn wordt onder meer gewezen op het belang van vroegsignalering van (aankomende) zelfverwonding, onderzoek naar factoren die stress veroorzaken en het formuleren van acties. Behalve praten over het probleem, kan het ook van belang zijn alternatief gedrag te stimuleren – bijvoorbeeld sport of rituele handelingen die de behoefte aan zelfverwonding doen verdwijnen.

Meer over het lectoraat van Van Meijel leest u hier.