Het ethisch réveil van Ali B

ITS en IOWO onderzochten of de huidige elites voldoende pedagogisch (maatschappelijk verantwoord) gericht zijn en hoe aankomende elites pedagogischer (meer gericht op maatschappelijke verantwoordelijkheid) opgeleid kunnen worden. Het onderzoek bestond uit twee delen, waarvan het eerste zich richtte op reeds bestaande initiatieven van universiteiten en hogescholen, zoals het mentorproject van de Haagse Hogeschool, Youth Spot van de Hogeschool van Amsterdam, Het Jonge Noorden van INHolland, vmbo-mentorenproject van de Erasmus Universiteit, ICT-project Maatschappelijke verantwoordelijkheid van Avans Hogeschool en het Oekraïne project van Hogeschool Driestar educatief.

Het tweede deelde ging in op maatschappelijke activiteiten van elf vertegenwoordigers van de Nederlandse elite. Naast Robbert Dijkgraaf mocht die eer delen met onder meer Ali B en Jan des Bouvrie.

Volgens de onderzoekers zijn tal van studenten in het hoger onderwijs, voornamelijk in het hbo, actief in maatschappelijk projecten. Ook de ondervraagde prominenten menen een stijgende maatschappelijke betrokkenheid onder studenten te herkennen. Studenten lijken dit volgens het onderzoek in de eerste plaats vanuit een intrinsieke motivatie te doen.

Ze gebruiken dit type projecten niet alleen omdat het hun vakmanschap verder te ontwikkelen, maar ook om nieuwe vaardigheden aan te leren en mensen te ontmoeten, waartoe zij binnen hun studie in hun eigen ogen onvoldoende gelegenheid krijgen. Voor de eerste generatie allochtone studenten in het hoger onderwijs is tevens de kennismaking met andere ‘gedragscodes’ van veel betekenis.

Zeker waar studenten de ‘lead’ hebben bij de opzet en uitwerking van projecten is volgens de onderzoekers een toename van zelfbewustzijn en het ontwikkelen van leiderschap zichtbaar. Door op deze wijze tijdens of naast de studie maatschappelijke verantwoordelijkheid te tonen, zullen deze studenten meer kans hebben om zich te ontwikkelen tot vertegenwoordigers van een toekomstige elite.

De onderzochte projecten zijn door de onderzoekers bestempeld als good practices die prima over te dragen zijn. Voorwaarde is wel dat de projecten beter zichtbaar worden gemaakt. Daarnaast zien ze een stimulerende rol weggelegd voor ho-bestuurders om deze initiatieven om maatschappelijk zichtbaar te zijn als hogeschool of universiteit tot een groter succes te maken.

Dijkgraaf, Ali B en andere ondervraagden waren unaniem van opvatting dat het hoger onderwijs meer aandacht moet besteden om het maatschappelijke verantwoordelijkheidsbesef onder zijn studenten. Kenners als Jan des Bouvrie en Ad Verbrugge wensten meer breedte in het curriculum van hoger onderwijs.