Beter niet bankier en wel docent
De keuze voor een opleiding of beroep wordt mede bepaald door devoorkeur voor een bepaald beloningssysteem (incentives). Hetverklaart waarom sommige mensen liever in de publieke dan in deprivate sector werken. Met zijn oratie ‘Waarom sommigenliever leraar worden en anderen beter geen bankier kunnen worden’,aanvaardt Dohmen de leerstoel Onderwijs en Arbeidsmarktaan de School of Business and Economics in Maastricht.
Hoe een beloningsysteem in een sector is ingericht, bepaalt medewelk soort mensen voor een bepaalde baan of opleiding kiezen.Dohmen pleit in zijn oratie voor meer aandacht voor dit mechanisme,omdat het een groot effect heeft op tal van arbeidsmarktuitkomsten.Ter illustratie van zijn betoog belicht Dohmen het fenomeenrisicovoorkeuren.
De bereidheid tot het nemen van risico’s blijkt bij mannen groterdan bij vrouwen en neemt bij beide geslachten af naarmate deleeftijd vordert. Ook blijken kinderen van hoogopgeleide ofwelvarende ouders meer bereid risico te nemen en worden dezevoorkeuren overgedragen van de ene op de andere generatie.
Incentives worden doorgaans door werkgevers gegeven om te zorgendat werknemers hard werken en bijdragen aan het realiseren van dedoelen van de werkgever. Denk aan stukloon, bonusregelingen,winstdeling en promotiesystemen. Een variabel beloningssysteemblijkt de meest productieve personen aan te trekken, maar vaak ookde mensen die bereid zijn meer risico’s te nemen.
Mannen kiezen significant vaker voor dergelijke functies danvrouwen. Ze voelen zich echter ook meer gestrest en uitgeput dandegenen die kiezen voor een vast beloningssysteem. Vrouwen komen,gezien hun risicovoorkeur, vaker terecht in de publieke sector.Mensen die niet van risico’s houden, worden bijvoorbeeld vakerdocent dan bankier.
“Als de overheid overweegt om variabele beloningsregelingen teintroduceren, moet ze er rekening mee houden dat de samenstellingvan het personeel in de publieke sector zal veranderen. Dat kan welof niet wenselijk zijn”, aldus Dohmen. “Daarnaast kan ook hetbeoogde productiviteitseffect uitblijven”, waarschuwt hij.
“Anderzijds zijn er banen waarvoor het belangrijk is dat werknemersgeen onnodige risico’s nemen. Als beloningsregelingen in bepaaldesectoren mensen aantrekken die graag risico’s nemen, moeten we nietverbaasd zijn als deze werknemers inderdaad overmatige risico’snemen”, verwijst Dohmen naar de banksector. “Banken zouden er goedaan doen ook qua personeelssamenstelling wat meer op zeker tespelen”, aldus Dohmen, die tevens directeur is van het ROA. Dezeinzichten helpen bij het voorspellen van economisch gedrag enkunnen daarom de beleidsvorming faciliteren.
Zijn onderzoek zal zich de komende jaren richten op onder meer deimplicaties van sekseverschillen in voorkeuren en selectiegedrag ende vraag of sekseverschillen in het ervaren van en omgaan metstress een verkalring kunnen bieden voor de paradox van het dalenderelatieve welzijn onder vrouwen in de laatste vier decennia, maarook in welke mate de beroepssegregatie op basis van geslachtherleid kan worden tot verschillen in veelvoorkomendebeloningsregelingen in verschillende beroepen.
