Finland? Denemarken!
OCW-top ambtenaar Ron Minnee presenteerde tijdens de masterclassprofilering in het HBO een indringende visie en analyse van hetVeerman-proces. Daarin stelt het ministerie een bottom-up aanpakvoorop, opdat ‘het veld’ zelf tot profiel en arrangementen vanzwaartepunten en herschikking kan komen. Maar voor de aanpakdaarvan heeft OCW wel inspirerende voorbeeldenbeschikbaar.
In het HBO is dit bijvoorbeeld Zeeland. Daar heeft oudVSNU-voorman Ed d’Hondt een regionale kennisalliantie vanbedrijven, MBO, HBO en overheden tot stand gebracht om profileringen demografische overleving te combineren. Voor de R&D geldteen ander eilandenrijk als exempel: Denemarken.
Daar heeft het Innovatieplatform van ex-premier -nu NAVO-baas-Rasmussen eerst heel goed naar Nederland gekeken. Avans-CvB-lidFrans van Kalmthout heeft hem zelfs bijles mogen geven in hoe WimDeetman tussen 1982 en 1989 het STC-proces inzette om van honderdenschooltjes een succesvolle HO-branche in het HBO te formeren. Zijhebben daarop ook in het WO zo’n aanpak overgenomen als inspiratievoor de Veermanimplementatie.
De Denen hebben hun para-universitaire instituten nieuwgepositioneerd in hun herverkaveling van het HO. Vele daarvan wareneen zeker residu van de onderzoekstakken die ontstonden binnen ofrond de vakdepartementen van de regering. Landbouw, Waterstaat,Gezondheid, Defensie, elk kreeg in de loop van de 20eeeuw zijn eigen denktank en R&D-eenheid. Bij de grootscheepsekennisinvesteringen van de Deense samenleving in de voorbije 10jaar -à la Finland, Canada en Korea- bleven die oude institutenveelal wat in de schaduw van hun ministerie.
Het Deense OCW bood hen daarop de keuze: neem deel in dekennisexpansie, maar dan geen particularistisch nis-bestaan meer.Elk van hen kreeg één à anderhalf jaar om zich strategisch tebekennen tot één van de Deense universiteiten. Ze deelden dan in demiddelenvreugde, maar moesten dan wel zich openen en een rijkereomgeving willen involveren in hun werk.
Dit perspectief zien OCW en ELI nu ook voor zich als aansporingvoor de bottom-up ontwikkeling van de para-universitaire institutenin ons land. Deze zijn minder gekoppeld aan ministeries -hoewel ookdaar verscheidene analoge gevallen bestaan -maar primair aan NWO enKNAW. Die kenniskoepels voelen de druk nu al van wat ELI alsonderzoeksbeleid voor zich ziet. Als de universiteiten voor hunVeermanprofielen ook nog kunnen gaan pitchen om de gunsten van dieinstituten van hen, dan zullen ze daar niet vrolijker van worden.Zelfs als dat Deense model net als het Finse vele merites kent.
