Scherper toezicht, echte benchmarks

Nieuws | de redactie

20 mei 2011 | In het bestel en de zwakke en zorgelijke opleidingen bij hogescholen wordt door OCW een reeks aanscherpingen aangebracht om de borging van kwaliteit te garanderen. De comparatieve waarde van de kwaliteitszorg gaat aanzienlijk omhoog. Visitatiecommissies gaan landelijk werken waardoor opleidingen onderling vergelijkbaar worden.

OCW grijpt op enkele punten specifiek in bijInholland. De hogeschool krijgt eenbekostigingssanctie, op basis van het aantal onrechtmatigverstrekte diploma’s. “De hoogte daarvan zal ik baseren op hetaantal van 99 (86+13) onrechtmatig verstrekte diploma’s,” meldtZijlstra.

Bij de vier als zeer zwak beoordeelde  opleidingen vindtvervolgtoezicht plaats en wordt een intrekkingsprocedure van deaccreditatie gestart. “Enerzijds geeft de inspectie aan dat sprakeis van voortgang en vertrouwen in de aanpak van de instelling.Bovendien is het duidelijk geworden dat de alternatieve trajecteninmiddels gestopt zijn. Anderzijds beschrijven de inspectie en deNVAO een dermate zorgelijke situatie voor alle vier opleidingen datik beoordeling door en advisering van de NVAO over intrekking vande accreditatie noodzakelijk acht.”

Studenten van Inholland die een diploma hebben dat als niet-hbowaardig is beoordeeld, krijgen gelegenheid om op kosten van dehogeschool alsnog een diploma op hbo-niveau te halen. Bredergeldt, dat alle studenten van de zeer zwakke opleidingen eensummercourse voor opwaardering van hun civiel effect aangebodenkrijgen.

Bij de andere hogescholen met zorgelijkeopleidingen zal bij vier ‘zorgelijke’ opleidingenvervolgtoezicht plaats vinden en beziet de NVAO of de afgegevendiploma’s hbo-bachelorniveau hebben. Als blijkt dat hier diploma’sonrechtmatig zijn verstrekt, volgen bekostigingssancties en kan deaccreditatie worden ingetrokken. Hiertoe worden ook afstudeerwerkenvan de vier zorgelijke opleidingen beoordeeld door de NVAO.

Het niveau van de docenten moet omhoogdoor de eis dat alle docenten in het hbo een mastergraad halenen/of promoveren. Binnen het hrm-beleid komt een introductie vanbasis- en seniorkwalificaties voor docenten. Studenten krijgenbeter informatie over de opleiding en de arbeidsmarktsituatie inhun sector. De LSVb noemt “meer en hoger opgeleidehbo-docenten een goede investering in de kwaliteit van hetonderwijs. Dit vraagt echter om structurele substantiëleinvesteringen en niet om een eenmalig schijntje.” OCW reserveert €8mln voor de maatregelen. 

Op het stelselniveau worden enkelegenerieke maatregelen genomen ter verzekering van debasiskwaliteit.

– Kernvakken in het hbo worden landelijk getoetst. Wat dit inhoudtis nog onhelder. Landelijke examenslossen de problemen volgens de LSVb niet op. “Er zijn zo veelverschillende opleidingen; deze moeten in staat zijn hun eigenkwaliteit te garanderen. De verantwoordelijkheid wegnemen bij dedocent en de opleiding draagt daar niet aan bij.”

– De comparatieve waarde van dekwaliteitszorg gaat aanzienlijk omhoog.Visitatiecommissies gaan landelijk werken waardoor opleidingenonderling vergelijkbaar worden en gaan een betere selectie makenbij de beoordeling van eindwerkstukken en in concretocontroleren hoe wordt les gegeven. Opleidingen moeten daarbijin het proces van accreditatie een voldoende halen voor de criteria’gerealiseerde eindniveau’ als ook ‘wijze van examinering’. Dit isin lijn met de wens die de facties van VVD en CDA in de Kamerreeds hadden neergelegd.

– Tussen de accreditatierondes van de NVAO gaat de Inspectie vanhet Onderwijs de opleidingen systematisch controleren opkwaliteit(szorg). Examencommissies moeten een extern lid hebben enmanagers met een financiële verantwoordelijkheid worden geweerd alslid ervan.

– In het nieuwe bekostigingsmodel zalook de kwaliteit van een instelling tot uitdrukking komen in detoekenning van middelen. Het aanbod van hbo-opleidingen moet inomvang afnemen, zodat en de bacheloropleidingen breder worden.Nieuwe opleidingen worden daartoe ook sneller opnieuw getoetst doorde NVAO dan de zes jaar termijn voor reeds gevalideerdeopleidingen.

Het niveau van de docenten moet omhoogdoor de eis dat alle docenten in het hbo een mastergraad halenen/of promoveren. Binnen het hrm-beleid komt een introductie vanbasis- en seniorkwalificaties voor docenten. Studenten krijgenbeter informatie over de opleiding en de arbeidsmarktsituatie inhun sector.

De LSVb noemt “meer en hoger opgeleidehbo-docenten een goede investering in de kwaliteit van hetonderwijs. Dit vraagt echter om structurele substantiëleinvesteringen en niet om een eenmalig schijntje.” Landelijkeexamens lossen de problemen volgens de LSVb niet op. Er zijn zoveel verschillende opleidingen; deze moeten in staat zijn hun eigenkwaliteit te garanderen. De verantwoordelijkheid wegnemen bij dedocent en de opleiding draagt daar niet aan bij.

De minister van OCW krijgt de bevoegdheid om de Raad vanToezicht van een instelling in het hoger onderwijs eenaanwijzing te geven. Dit conform de de voorzet die vanuit het CDA al was gegeven. Destaatssecretaris waarschuwt wel voor een ongeclausuleerd denkenover het HO en zijn ontwikkeling in dit verband. “Ik deel hetoordeel van de inspectie dat niet alles wat alternatief is,risicovol of verdacht is. Ik ben voorstander van experimenten envernieuwing. Wel geldt als voorwaarde dat deze met voldoendewaarborgen zijn omkleed.”

Deze ingrepen sluiten aan bij een trend vanmaatregelen uit de voorbije tijd, die nu met meerkracht kunnen doorwerken. De positie van de examencommissie is alversterkt (1 september 2010, wetsvoorstel Versterking Besturing).Medezeggenschap en rechtsbescherming van studenten zij daarintevens verbeterd, onder meer door een helderder klacht- engeschillenafhandeling.

Accreditatie wordt al niet meer verleend als het eindniveau en de wijze vanexaminering onvoldoende is en  een ‘herstelperiode’ isingevoerd. Een onvoldoende oordeel voor de standaarden 3 en 16in de opleidingsbeoordeling leidt niet meer tot hetweigeren van de herstelperiode van maximaal 2 jaar. Dit maakt hetminder funest om waar nodig hard te oordelen over degeboden kwaliteit bij een opleiding of instelling. Een verleendeaccreditatie kan tussentijds worden ingetrokken, als datnoodzakelijk blijkt.

In de bekostiging van het HO is reeds een kleiner deelafhankelijk van het aantal diploma’s dat door de instellingen werdverstrekt.