Bildung in China
Na zijn pionierswerk aan het University College in Utrecht en de Roosevelt Academy in Middelburg is Adriaansens niet op zijn lauweren gaan rusten. Integendeel, hij gaat ‘global’.
Net terug uit China ging hij via de Dag van de Excellentie van Sirius en ScienceGuide naar Freiburg im Breisgau. Ook daar in vooroploper Baden-Württemberg zet men nu in op zulke liberal arts colleges en hun ontwikkeling. “Het mag weer. Uitblinken en mensen uitdagen zijn geen randverschijnselen meer. Heine zei ooit ‘als de wereld vergaat ga ik naar Holland want daar gebeurt alles 50 jaar later.’ Nu lopen wij echter zeker 15 jaar voor op het hoger onderwijs in Duitsland en beseft men dit ook,” zei Adriaansens in Nijmegen.
Zijn belevenissen in China zijn minstens zo opmerkelijk en kleurrijk. Daar is een university college gestart, en letterlijk ook gebouwd, volgens het Roosevelt-model. Peng Hongbin kocht in 2007 het ‘College of Mobile Telecommunication’ van de overheid in Chongqing en wilde deze hightech-hbo instelling meer Bildung en reflectie gunnen. Een bezoek aan Middelburg gaf de doorbraak.
Geen gotisch stadhuis in China
In 2012 stichtte Peng de Yuanjing Academy op een heuvel boven het Telecom College, dat nog op de oude, Sovjetmanier specialistische dirigisme voorop zet. Daar wordt nu ‘liberal arts’ op z’n Chinees ontwikkeld. “Het is helemaal nieuw voor de mensen hier, maar ik ben verrast hoe snel men het oppakt, in hoger tempo dan in ons land bij het begin”, zegt Adriaansens.
Hij vertelde ScienceGuide in 2012 al over zijn belangrijkste zorg na de bemoedigende contacten met de initiatiefnemers in de megastad in Zuidwest China. “Ze vertelden me dat ze het zo’n college als bij ons in Middelburg zouden bouwen. Ik moet er niet aan denken dat ze dat ook echt gaan doen! Straks kom ik daar in Chongqing aan en staat er een tien maal vergrote versie van het gotische stadhuis van hier…”
Dat viel reuze mee, vertelt hij nu. Peng en de zijnen zijn vooral in de inhoud geïnteresseerd. Hun eigen onderwijsloopbaan en de grote culturele en sociale omwentelingen in China hebben hen zeer kritisch gemaakt over de HO-kwaliteit. “Door de leerstijl van het rijtjes opdreunen heb ik nooit geleerd mijn mond open te doen”, zegt Peng bijvoorbeeld.
iPad uitvinden, niet assembleren
“China vormt je niet in hoe je moet communiceren. Wil een land innoveren, wil het creatief zijn, dan heeft het verbeeldingskracht nodig. Niet kennis en know how van alleen specifieke gebieden of studies.” De Chinese leiders formuleren dit zo: “wij willen de nieuwe iPad uitvinden, niet de meest recente assembleren.
Die hang naar Bildung voor innovatie en creatief denken en handelen blijkt aanstekelijk. De grote HO-instellingen in China pakken deze ook op. Zo heeft de bekendste universiteit in Beijing, de Tsinghua Universiteit, een eigen liberal arts curriculum ontwikkeld, hoewel de instelling vooral bekend was voor haar ingenieursopleidingen. Zhejiang Universiteit in Oost-China heeft haar 200 studierichting ineengevoegd in zeven ‘majors’.
De voortrekker bij Tsinghua klinkt als een alumnus van het UCU als hij zegt: “12 jaar onderwijs heeft onze studenten niet de gewoonte bijgebracht kritisch te denken. Ze nemen wat ze voorgezet wordt. Ze kunnen merken wanneer dat niet goed is, maar weten niet waarom dat zo is. Studenten ontbreekt de vaardigheid van kritische reflectie, wat iets anders is dan het vermogen kritisch te spuien. Wanneer iemand de universiteit verlaat moet zij of hij een gevormd mens zijn.”
