Strenge borging moet wél
LSVb-voorzitter Tom Hoven heeft in ‘De Morgen’ met zijn Vlaamse collega’s Henk Ophoff en Bram Roelant van de Vlaamse Vereniging van Studenten de rectores – aangevoerd door de Leuvense KU-rector Rik Torfs – van repliek gediend. Hun ‘directe stop met accreditaties’ klinkt wel stoer en een slanke borging “klinkt zo mooi”, maar “de realiteit is anders.” De inzet voor HO-kwaliteit vergt dat vreemde ogen dwingen. “Als studenten vragen we uitdrukkelijk een visitatie van opleidingen. Als we eerlijk zijn en kijken naar de bovengenoemde voorbeelden uit Nederland, zal een vorm van opleidingsreview noodzakelijk blijven.”
Hoog tijd
In hun stuk stellen de studentenleiders dat “uw alternatief zo mooi [klinkt]: een autonome instelling die via interne structuren de kwaliteit van de opleidingen garandeert. De realiteit is anders. Visitatiecommisies beoordeelden de afgelopen twee jaar zestien opleidingen als onvoldoende. Daaronder de universitaire opleiding Economie, en bepaalde specialisaties van de opleiding Geneeskunde. Het Leuvense studentenblad Veto berichtte eind 2013 nog over de onmenselijke uren die stagiairs Geneeskunde moeten lopen, om aan uw instelling een diploma te halen.”
Daarmee wordt de Leuvense rector meteen op zijn nummer gezet dus. Hij reageerde als fervent twitteraar direct en zei: “Vlaamse Vereniging van Studenten wantrouwt haar eigen universiteiten en hogescholen. Jammer. Hoog tijd voor een open en moedig gesprek.”
Eindelijk gelezen
De studenten merken, dat de visitatierapporten nog weinig echte impact hebben in de gewenste onderwijsverbeteringen. “Zodra de volgende visitatie nadert, merken studentenvertegenwoordigers in opleidingscommissies elk jaar opnieuw hoe het vorige rapport eindelijk gelezen wordt. Het is blijkbaar niet overal duidelijk dat kwaliteit een structurele investering vraagt. Uw klacht dat uw personeel te veel tijd aan de controles verliest, doet vermoeden dat u dat evenmin inziet.”
Dat de rectores een stevige instellingstoets willen, prijzen de studenten fijntjes. Maar dat kan geen vervanging zijn van een meer specifieke, disciplinaire toetsing van het aanbod van de opleidingen. “Dat een instelling in orde is, betekent niet dat de opleidingen dit ook zijn.” Dat heeft zeer recent de accreditatie van de Geesteswetenschappen in partnerland in het borgingsstelsel Nederland laten zien. “In Nederland hebben negen opleidingen Geesteswetenschappen de toets niet gehaald. Nochtans hebben zeven van de negen instellingen waaraan deze opleidingen ingericht worden, hun controle wel overleefd. Nog een andere instelling heeft de toets onder voorwaarden gehaald.”
Goed bestuur, niet wantrouwen
Dat zij vanuit de LSVb en VVS de instellingen en hun bestuurders zouden wantrouwen, omdat zij hechten aan een goede, ‘vreemde ogen dwingen’ benadering, leggen de studentenvoorzitters direct naast zich neer. “Organisaties zorgen er best voor dat een bestuurder niet verantwoordelijk is voor de controle op zijn of haar bestuur. De uitzondering die de universiteiten en hogescholen daarop willen vormen, is op zijn zachtst gezegd merkwaardig. Die scheiding heeft namelijk niets te maken met vertrouwen en wantrouwen, maar alles met goed bestuur.”
“De kwaliteit van opleidingen en bijbehorende diploma’s moet altijd gegarandeerd zijn. Instellingen zijn sinds het vorige accreditatiestelsel, dat u een doorn in het oog is, enorm gegroeid. Ze zijn groter, kennen meer managementlagen, en huisvesten meer opleidingen en studenten. Een instellingstoets biedt onvoldoende garantie op de kwaliteit van dat grotere geheel.”
Maatschappij én student lijdt
Sterker nog, zij zien de inzet voor een stevige, externe borging als een aanmoediging van de docenten en onderzoekers die serieus werk weten te maken van goed hoger onderwijs. “Het probleem ligt zeker niet bij deze mensen en hun grenzeloze inzet in het streven naar een degelijk hoger onderwijs. Nee, als studenten bedanken we uitdrukkelijk iedereen die dag na dag ons onderwijs verbetert.”
Juist de onafhankelijkheid van de beoordelingen is wezenlijk voor hun validiteit en legitimiteit, zo benadrukken Roelant, Ophoff en Hoven. “Zonder opleidingsbeoordeling dreigt het hoger onderwijs namelijk aan kwaliteit in te boeten. Het verliest bovendien een onafhankelijke beoordeling, ook al moeten de instellingen zich publiek verantwoorden. Op die manier lijdt niet alleen de student, maar ook de maatschappij.”
