NVAO moet ook door hoepel springen
De jaarlijkse zomerborrel van de NVAO met gastspreker Karen Maex was drukbezocht. De borrel werd ingeleid door de voorzitter van de NVAO, Anne Flierman. Flierman concludeerde dat het ondanks het aantal accreditaties zeker geen rustig jaar was geweest. “Er is dit jaar veel gebeurd, misschien niet in de reguliere dossiers die wij behandelen, want in het eerste half jaar hebben we de helft minder opleidingen geaccrediteerd dan vorig jaar. Voor het gewone productieproces is dit een daljaar, maar dat is goed, want we hebben een groot aantal andere klussen.”
Moet formeel goedkeuren
Zo heeft de NVAO volgens Flierman veel energie gestoken aan nieuwe kaders. “Er is hard gewerkt aan nieuwe kaders voor accreditatie en het algemeen bestuur heeft die afgehandeld. Dat wil zeggen dat de kaders deze week met een brief naar de minister gaan en die moet het formeel goedkeuren. We gaan er vanuit dat tegen het einde van het jaar een nieuw kader van kracht zal zijn.”
Ook de Instellingstoets Kwaliteitszorg (ITK) begint volgend jaar aan een tweede cyclus en die worden anders benaderd, volgens de voorzitter van de NVAO. “Tegelijkertijd bereiden wij ons voor op nieuwe ronde van Instellingstoets kwaliteitszorg. De eerste ITK’s verlopen volgend jaar. De algemene lijn is dat waar dat kan wij meer accent op de instellingen willen leggen. Wanneer instellingen hebben aangetoond dat zij echt in control zijn van de kwaliteit van de opleidingen, dan denken wij dat zelfs wanneer het wettelijk regime niet veranderd er ruimte moet zijn dat opleidingen die er in het eerste opzicht goed uitzien door ons geaccrediteerd kunnen worden. Het verschuiven van de aandacht naar instellingsniveau zorgt ervoor dat we meer op basis van vertrouwen handelen op opleidingsniveau.”
Ook de NVAO wordt geaccrediteerd
Een ander aandachtspunt voor de NVAO is de eigen Europese accreditatie, volgens Flierman. “Een andere activiteit waar de NVAO zich actief mee bezighoudt is onze eigen accreditatie. Ook de instelling van de NVAO moet periodiek door de hoepel springen en moet laten zien dat we voldoen aan de eisen van de Europese kaders. De visitatie die zal volgend jaar plaats vinden, maar de zelfstudie die wij nu maken hopen we kort na de zomervakantie af te ronden.”
De volgende spreker was de onlangs benoemde rector van de UvA, Karen Maex. Voordat zij rector werd was zij decaan op de bètafaculteiten van de UvA en de VU en vice-rector op de KU-Leuven. Zij vergeleek Nederland met Vlaanderen. “Mijn ervaring is ook wel gekleurd, wat Leuvens is en wat Amsterdams is, is nog geen Vlaams en Nederlands. Er zijn hele kleine verschillen, zoals de typische Nederlandse broodjeslunch die inmiddels ook Vlaanderen veroverd heeft. Daarnaast heb je in Nederland voor elk onderzoekstopic minstens drie onderzoekers die hun eigen instituut oprichten. Dat gaat gepaard met een mooie naam en er zijn dan drie directeuren die de samenwerking in goede banen moeten leiden, dat vind ik wel apart aan Nederland.”
Hulde voor de NVAO
Toch zag Maex vooral veel overeenkomsten tussen beide landen. “Al onze universiteiten zijn hele goede universiteiten, ik wil toch die hulde overbrengen aan de NVAO die er met het kwaliteitszorgsysteem voor zorgt dat onze universiteiten op deze positie staan.”
Een andere overeenkomst tussen Nederland en Vlaanderen zijn de studentenaantallen het onderzoek en de regelgeving. “We hebben de afgelopen dertig jaar meer onderzoek, meer studenten en in dit huis durf ik toch ook wel te zeggen meer regelgeving gekregen. Het is zo’n complexe reeks aan regels geworden dat elke docent daarmee geconfronteerd wordt. Je ziet dat door de hoeveelheid van taken de eigen professionele ruimte van docenten verkleind wordt, waardoor er bijna geen tijd meer is voor creativiteit. Maar wat mij het meeste zorgen baart is dat het de vernieuwing van zowel het onderwijs en het onderzoek niet ten goede zal komen. Dat gevoel als docent dat je die opdracht niet kan waarmaken, dat is ook de oorzaak geweest van de luide protesten vorig jaar in Amsterdam.”
Zachtjes terugdringen
Daarom deed de UvA-rector de oproep om de verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van opleidingen bij instellingen zelf neer te leggen. “De maatschappelijke beweging van altijd maar meer en meer controle moeten we toch zachtjes kunnen terugdringen, waarbij wij die kwaliteitszorg toch kunnen waarmaken. Daarom wil ik er voor pleiten om samen na te denken om naast een kwaliteitszorgsysteem op instellingsniveau, het vertrouwen in instellingen zelf te geven om opleidingen kwalitatief hoogstaand te maken. Zo kunnen we toch iets van academische karakter van onderwijs terugwinnen en kunnen wij op die manier de hoge kwaliteit verder waarborgen naar de toekomst toe.”
Deze oproep van Maex voor instellingsaccreditatie waarbij de instellingen zelf verantwoordelijk worden voor de kwaliteitszorg op opleidingsniveau komt niet uit de lucht vallen. Universiteiten weigeren namelijk om mee te doen met een aangepaste pilot met instellingsaccreditatie, zo verneemt ScienceGuide.
De aanvankelijke pilot die de minister voor ogen had was er één zoals die door Maex bepleit wordt. Echter onder druk van de VVD en een aantal linkse partijen moest de minister met een aangepaste variant komen, waarbij er toch een vorm van opleidingsaccreditatie blijft bestaan. Aan deze pilot mogen 3 universiteiten en 3 hogescholen meedoen. Vier hogescholen hebben zich hiervoor aangemeld, waaronder de Hogeschool van Amsterdam en Hogeschool der Kunsten Den Haag. ScienceGuide hoort dat OCW de pilot wel door wil laten gaan ondanks dat er geen universiteiten mee willen doen.
