Lager collegegeld sigaar uit eigen doos
Hoewel de studiefinanciering ook in komende kabinetsperiode niet terugkeert, meldt de nieuwe regering wel dat het collegegeld voor eerstejaarsstudenten gehalveerd wordt en pabo-studenten zelfs de eerste twee jaar een half collegegeld betalen. Die maatregel kost de schatkist bijna €200 miljoen, maar dat geld wordt opgebracht door studenten zelf via een verhoging van de rente op studieleningen.
LSVb-voorzitter Tariq Sewbaransingh constateert dan ook dat de tegemoetkoming in het regeerakkoord een sigaar uit eigen doos is. “De partijen doen alsof ze met de halvering van het collegegeld investeren in de toegankelijkheid, maar in de praktijk investeren ze geen cent.” De bond vindt het extra onrechtvaardig dat studenten die lenen de kosten dekken van de halvering. Juist studenten die lenen hebben het volgens de LSVb vaak minder breed dan studenten die dat niet hoeven.
ISO positief over kwaliteitsafspraken en selectie aan de poort
Collega-bond ISO spreekt net als de LSVb over een sigaar uit eigen doos, maar ziet ook positieve punten in het regeerakkoord. Zo prijst men het dat de opbrengsten uit het leenstelsel worden geïnvesteerd in onderwijskwaliteit en is men verheugd over de kwaliteitsafspraken. Hogescholen en universiteiten moeten laten zien hoe zij het geld gaan investeren en moeten zich hierover verantwoorden. “Het ISO is blij dat de regeringspartijen inzetten op kwaliteitsafspraken en toezicht. Zo komt het geld ten goede aan alle studenten”
In het regeerakkoord wordt ook een nieuw te vormen beoordelingskader aangekondigd voor selectie bij masteropleidingen in het hoger onderwijs. Al langere tijd is er discussie over selectie in het hoger onderwijs, en meerdere partijen waaronder D66 maken zich al langer kwaad over vage selectie-eisen en zogenaamde aanvullende kwalificatie-eisen.
Selectie aan de poort wordt daarbij aan banden gelegd, en dat wordt door ISO verwelkomd. “Iedere student die dat wil en kan zou een studie aan een hogeschool of universiteit moeten kunnen volgen. Selectie aan de poort zorgt voor sommige studenten voor te hoge hordes, drempels en hindernissen. Hopelijk kloppen de woorden van D66 en wordt dit de komende jaren aan banden gelegd.”
Vereniging Hogescholen: ruimte voor eigen invulling prestatieafspraken
In navolging van het ISO laat ook de Vereniging Hogescholen weten blij te zijn dat de middelen van het studievoorschot geïnvesteerd worden in de onderwijskwaliteit. “Het motto ‘Vertrouwen in de toekomst’ betekent wat mij betreft ook vertrouwen in het hoger onderwijs en vraagt om ruimte om dat waar te maken”.
VH-voorzitter Thom de Graaf (D66) wil graag zo snel mogelijk om de tafel met een de nieuwe OCW-minister over de kwaliteitsafspraken. De hogescholenkoepel ziet in het regeerakkoord dat die afspraken niet langer uitgaan van centrale prestatie-indicatoren, maar meer wordt gekeken naar de regionale partners van de instellingen zelf. Niettemin stelt het regeerakkoord wel dat OCW bepaalt of de einddoelen van de kwaliteitsafspraken zijn gehaald. “De hogescholen zullen keuzes maken die bij de eigen context passen en zullen zich vanzelfsprekend verantwoorden over hun prestaties en de te besteden middelen”, stelt De Graaf in reactie daarop.
De overheid gaat hier op verdienen
In het regeerakkoord worden de baten uit de termijnverlenging pas meegerekend vanaf 2021; wat er op lijkt te wijzen dat de rente tot dan op vijf jaar blijft staan. Anna Grebenchtchikova, van het CNV rekent het even voor: “Je studeert vier jaar, dan heb je bijvoorbeeld €25.000,- schuld, dan zet je je 5 jaar niet terugbetalen optie aan zoals veel mensen doen, dan tikt rente vijf jaar door en heb je €27.000,- schuld. Als je die schuld vervolgens in 25 jaar aflost heb je gemiddeld €100 per jaar aan hogere lasten.”
Grebenchtchikova licht de logica achter de rentebepaling toe. “Als je jouw geld vastzet voor vijf jaar dan krijg je daar een bepaalde vergoeding voor en dat noemen we de vijfjaars rente. Als je je geld voor tien jaar vastzet, dan moet er in theorie een beloning komen voor het feit dat jij het voor een langere periode vastzet en zodoende is die rente hoger.”
De motivatie achter het kabinetsbeleid is helder: “Langzaam gaat OCW in de problemen komen met de vijf-jaar rente. Omdat de ECB staatsobligaties opkoopt is de rente heel erg laag geworden. Wat betekent dat we in principe zouden kunnen gaan naar een negatieve rente.” De wetgever heeft bepaald dat de rente op studieleningen sowieso niet negatief kan zijn. Daarnaast kiest de overheid voor de hogere rente omdat ze meer rente-inkomsten opvangen, de overheid gaat hier op verdienen.
Grebenchtchikova. “Je moet vooral niet over het hoofd zien hoe groot het verschil kan zijn. Een paar tientjes per maand is voor sommige mensen die niet veel verdienen echt een hoop geld. “ Volgens haar gaat dit in tegen waar de studielening ooit voor was bedoeld: ervoor te zorgen dat diegene die het niet kunnen dragen er weinig last van zouden hebben.
