OCW gaat problematische studieschulden onderzoeken
Het kabinet heeft geld uitgetrokken om de problematische schulden tegen te gaan. Naar schatting hebben bijna 1,4 miljoen Nederlandse huishoudens problematische schulden of een risico daarop. Hiervan zijn slechts 200.000 mensen bekend bij gemeenten en schuldhulporganisaties. De gevolgen van het hebben van schulden zijn groot. Schulden zorgen voor stress en persoonlijke problemen. Bovendien vormen schulden een belemmering voor het vinden of behouden van werk en leiden ze vaak tot een slechtere gezondheid.
Problematische schulden
Het kabinet heeft een reeks aan voorstellen gedaan om problematische schulden tegen te gaan. Een belangrijk onderdeel van de aanpak is preventie en dit beslaat meerdere ministeries. Ook OCW wordt bij dit nieuwe beleid betrokken want die heeft ook ruim €20 mld. aan private schulden uitstaan als gevolg van de studiefinanciering en het leenstelsel dat in 2015 is ingevoerd.
Zo gaat OCW de laaggeletterdheid die sterk samenhangt met schuldenproblematiek samen met de Stichting Lezen en Schrijven bestrijden door gemeentes beter te begeleiden. Ook zullen de financiële vaardigheden van jongeren worden verbeterd onder andere door het inzetten van lesmateriaal.
Doenvermogen van studenten
SZW kondigt daarnaast aan dat volgende maand een plan zal worden gepresenteerd om te hoge studieschulden tegen te gaan. “Het ministerie van OCW gaat experimenten uitvoeren om het doenvermogen van studenten met studieschulden te onderzoeken. Uw Kamer wordt daarover in juni nader geïnformeerd door de minister van OCW,” zo schrijft het ministerie, van Sociale Zaken aan de Kamer.
Met de term ‘doenvermogen’ wordt verwezen naar het WRR-rapport uit 2017, ‘Weten is nog geen doen. Een realistisch perspectief op redzaamheid’. Zij hebben deze term gemunt. Deze term is een afgeleide van het begrip ‘denkvermogen’ en gaat over de vraag in hoeverre burgers in staat zijn om te kunnen functioneren in een participatiesamenleving. Met andere woorden: hoe houden zij zich staande op het gebied van de arbeidsmarkt, financiën, onderwijs en gezondheidszorg?
Financiële risico’s door het leenstelsel
In het WRR-rapport wordt ook al gewaarschuwd voor het leenstelsel en de daarbij behorende risico’s. “Burgers hebben een grotere eigen verantwoordelijkheid genomen dan wel gekregen voor het afdekken van financiële risico’s. Denk aan de groei van het aantal zzp’ers die buiten het pensioensysteem vallen en de overgang van studiefinanciering naar een leenstelsel.”
De WRR waarschuwde dat keuzes die burgers moeten maken bijvoorbeeld bij het stapelen in het onderwijs steeds meer onder druk komen te staan van financiële afwegingen. “Het is lastig om opleidingen te stapelen als je ooit een verkeerde keuze hebt gemaakt, en het wijzigen van studie is kostbaar in het leenstelsel.”
Klantvriendelijker proces
De regering heeft ook een overzicht van nu al lopende initiatieven naar de Kamer gestuurd. Als good practice noemt men de regeling van DUO om studenten met betalingsachterstanden beter van dienst te zijn. DUO heeft in de tweede helft van 2017 op beperkte schaal geëxperimenteerd met een actieve en persoonlijke invordering van studieleningen. Het betrof onder andere een klantvriendelijker proces voor het instemmen met betalingsregelingen (ook telefonisch) door DUO.”
Het doel van deze pilot is om te onderzoeken wat de impact is op het betaalgedrag van betrokken debiteuren, maar ook welke investeringen noodzakelijk zijn om meer persoonlijk contact met de doelgroep te hebben. Daarnaast zijn twee gedragsexperimenten gestart om betalingsachterstanden te voorkomen, namelijk het stimuleren van automatische incasso en het sneller laten reageren op betalingsherinneringen.
Overigens blijken die telefonische contacten van DUO nog niet zo eenvoudig te zijn. Vorig jaar kreeg DUO ruim 2 miljoen telefoontjes, slechts de helft daarvan werd ook daadwerkelijk beantwoord.
