Hogescholen en universiteiten krijgen extra geld van het kabinet
Het is al jaren een probleem op de begroting van het ministerie van OCW. Ieder jaar zijn er meer studenten in het hoger onderwijs dan verwacht, zo ook dit jaar. Dit betekent dat OCW meer geld moet overmaken aan instellingen dan verwacht, wat potentieel een gat slaat op de begroting.
Dit jaar loopt dat tekort fors op. Was dit vorig jaar nog zo’n 80 miljoen euro, dit jaar is dat bedrag opgelopen tot 180 miljoen. Dit loop op tot een structureel tekort van 450 miljoen euro in 2025. Het gat op de begroting van OCW wordt in het geheel gecompenseerd door de minister van Financiën Wopke Hoekstra. In andere jaren moest OCW zelf nog met de stofkam door de begroting om tegenvallers op te vangen. Vanuit de algemene middelen dekken nu het gat in de begroting.
Tegenvaller wordt veroorzaakt door het hbo
Waar doorgaans universiteiten verantwoordelijk waren voor de hoger dan verwachte instroom is dat nu het geval in het hbo, zegt Hoekstra in een toelichting op zijn begroting. “In het hbo is er een tegenvaller op de studentenraming”, zegt Hoekstra. “Deze tegenvaller wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door de nieuwe CBS-bevolkingsprognose. Daarnaast stromen relatief meer studenten het hbo in van buiten het onderwijs. Dit zijn studenten die na het voortgezet onderwijs een jaar of meerdere tussenjaren nemen, internationale studenten en mensen die instromen op latere leeftijd.”
Als de studentenaantallen stijgen, dan stijgt ook het bedrag dat OCW per student uitkeert. Vorig jaar stond in de Prinsjesdagstukken dat universiteiten in 2021 per student 7800 euro zouden krijgen In een jaar tijd is dat bedrag gestegen naar 8000 euro. Voor het hbo is dat gestegen van 7900 euro naar 8000 euro. Dit is overigens een langere trend: De afgelopen drie jaar is het bedrag dat instellingen per student krijgen meer gestegen dan verwacht.
Instellingen krijgen steeds meer per student
In 2018 ontvingen universiteiten en hogescholen nog 7200 euro per student. Vanaf volgend jaar is dat dus 8000 euro: Een stijging van 800 euro in vier jaar tijd. Hierin zijn ook al de studievoorschotmiddelen meegenomen. Zo voorspelde OCW in de begroting van 2018 dat universiteiten in 2021 als gevolg van de oplopende investeringen door het leenstelsel 7500 euro per student zouden krijgen. Dit blijkt dus nu fors hoger uit te pakken, namelijk 8000 euro.
Wat ook duidelijk wordt uit deze begroting is dat de minister een Kamermotie naast zich neerlegt. Vorige week werd duidelijk dat de negen NESO-kantoren van Nuffic – onder andere in Zuid-Amerika, Azië, Rusland, Mexico en Turkije – definitief moeten sluiten. De Netherlands Education Support Offices die het Nederlandse hoger onderwijs in het buitenland positioneren passen niet meer in de internationale kennisstrategie van het kabinet.
Minister slaat Kamermotie in de wind
De Kamer heeft afgelopen december met een aangenomen Kamermotie van Lisa Westerveld (GroenLinks) en Kirsten van den Hul (PvdA) gevraagd om eerst een evaluatie uit te voeren van de NESO-kantoren alvorens deze te sluiten. De minister vindt dat niet nodig. Uit eerder onderzoek in opdracht van het ministerie is namelijk al gebleken dat deze NESO-kantoren niet meer bijdragen aan de internationale kennisstrategie, zeker met betrekking tot het aantrekken van internationale studenten.
In het veld is er teleurgesteld gereageerd op dit besluit van de minister. De voorzitter van de VSNU, Pieter Duisenberg, zegt daarover: “Helaas is het ons niet gelukt dit tegen te houden. Het is een besluit zonder alternatief plan. Dit heb ik zelden meegemaakt. Alumninetwerken, Nederland als magneet voor talent en kennisdiplomatie: vijf jaar geleden was het nog overheidsbeleid, maar nu deed het er even niet toe.”
