Maatschappelijk verantwoord ondernemen gaat ook het hoger onderwijs aan
Vier politieke partijen maakten vorige week een wetsvoorstel voor duurzaam en verantwoord ondernemen aanhangig in de Tweede Kamer. Deze wet zal Nederlandse bedrijven verplichten om mensenrechtenschendingen en milieuschade uit hun productieketens te bannen. Daarmee kan de wet een grote bijdrage leveren aan de realisatie van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de VN (de SDG’s).
Binnen het Lectoraat Recht & Rechtvaardigheid van Hogeschool Leiden richten we ons onder andere op SDG 16: vrede, justitie en sterke publieke diensten. SDG 16 heeft het bevorderen van vreedzame en inclusieve samenlevingen met het oog op duurzame ontwikkeling als doel. Het beter beschermen van mensenrechten en fundamentele vrijheden, overeenkomstig de internationale verdragen en nationale wetgeving, is hiervan een belangrijk onderdeel.
Slechts klein deel Nederlandse bedrijven onderschrijft SDG-richtlijnen
Hoewel sommige Nederlandse bedrijven reeds positief bijdragen aan de realisatie van de SDG’s, met mooie voorbeelden zoals Tony’s Chocolonely, Verstegen en Zeeman, zijn Nederlandse bedrijven via hun internationale ketens ook nog vaak betrokken bij kinderarbeid, moderne slavernij en andere negatieve impact op mens, dier en milieu. Hierbij is te denken aan verschillende Nederlandse kledingbedrijven, oliebedrijven en banken.
Meld u hier aan voor de ScienceGuide Nieuwsbrief
De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) en de Verenigde Naties (VN) hebben richtlijnen voor bedrijven vastgelegd op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Sinds 2011 verwacht ons kabinet dan ook dat Nederlandse bedrijven en bedrijven die in Nederland zakendoen zich houden aan deze richtlijnen. De Nederlandse Staat heeft daarbij de doelstelling geformuleerd dat 90 procent van de grote bedrijven de OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen onderschrijft.
Helaas worden de richtlijnen nu nog door slechts 35 procent van de grootste bedrijven onderschreven. Slechts 18 procent van deze bedrijven voert houdt zich ook daadwerkelijk aan deze richtlijnen.
Maatschappelijk verantwoord ondernemen vraagt om wetgeving
Kennelijk komen we niet ver met maatschappelijk verantwoord ondernemen wanneer we bedrijven de keuze laten om het wel of niet te doen. Zolang er geen wet is die hen ertoe aanzet kunnen bedrijven kiezen voor de makkelijke of goedkope weg, en dat is een route die helaas vaak leidt tot maatschappelijk onverantwoord ondernemen. Goed ondernemerschap moet daarom verplicht worden, en dat kan met de wetgeving die nu is voorgesteld aan de Tweede Kamer.
Dit wetsvoorstel biedt niet alleen kansen voor mens, dier en klimaat, maar is ook eerlijker voor het bedrijfsleven. Als iedereen zich verplicht moet houden aan dezelfde regels, wordt er een gelijk speelveld gecreëerd. Dat betekent dat koplopers in maatschappelijke verantwoordelijkheid niet langer bedrijfseconomisch worden gestraft voor het feit dat ze verantwoordelijkheid nemen. Daarom zijn ook veel Nederlandse bedrijven voorstander van dit wetsvoorstel.
Duurzaam ondernemen gaat ook kennisinstellingen aan
Deze Nederlandse bedrijven vormen samen met wetenschappers, maatschappelijke organisaties en vakbonden een coalitie: het Initiatief Duurzaam & Verantwoord Ondernemen (IDVO). Deze coalitie pleit voor wetgeving zoals vorige week is voorgesteld. Ook Hogeschool Leiden heeft zich bij deze coalitie aangesloten. Als kennisinstellingen zijn we belangrijke maatschappelijke spelers. Daarom moeten ook wij als kennisinstellingen onze verantwoordelijkheid nemen en kleur bekennen door écht te gaan staan voor duurzaamheid en mensenrechten.
Deze houding past binnen de visie van veel kennisinstellingen. Alle 36 hogescholen die zijn aangesloten bij de Vereniging Hogescholen en enkele universiteiten ondertekenden immers de SDG–charter. We vinden dus gezamenlijk dat de duurzame ontwikkelingsdoelen onderdeel moeten zijn van het hoger onderwijs, zodat de managers en leiders van de toekomst uitgerust worden met de juiste, maatschappelijk verantwoorde kennis en vaardigheden.
Binnen veel opleidingen en onderwijsprojecten vinden we aandacht voor de SDG’s dan ook terug. Zo verzorgt ons lectoraat, in samenwerking met het Honoursprogramma, hogeschoolbrede programma’s rondom mensenrechten. Ook de Universiteit van Tilburg, waar staf en studenten duurzame ideeën uitwerken in de Sustainability Factory, en Hogeschool Windesheim, die met SDG-challenges haar studenten probeert te inspireren, hebben de SDG’s reeds in hun onderwijsaanbod verwerkt. En gelukkig zijn er nog vele andere initiatieven op dit gebied.
Onderwijs alleen is niet genoeg
Als we willen bijdragen aan het behalen van de SDG’s hebben we als onderwijsinstellingen echter niet alleen binnen ons onderwijs een rol te spelen. Als grote maatschappelijke spelers kunnen we veel meer doen dan dat. Het aansluiten bij het IDVO is een concrete stap die we kunnen nemen om ons steentje bijdragen aan de realisatie van de SDG’s.
Kennisinstellingen zijn momenteel nog ondervertegenwoordigd binnen het IDVO, terwijl juist een breed maatschappelijk draagvlak bijdraagt aan het tot stand brengen van deze hoognodige wet. Het onderwijs moet écht gaan staan voor duurzaamheid en mensenrechten. Nieuwe wetgeving voor duurzaam en verantwoord ondernemen: Hogeschool Leiden is voor. Wij roepen onze onderwijspartners op om hetzelfde te doen en zich uit te spreken voor een betere wereld: sluit je aan bij het Initiatief Duurzaam & Verantwoord Ondernemen.
